Περίληψη της γραμματικής της NOXILO

                               (η NOXILO προφέρεται σαν ‘νοσίλο’)

                                              20 Φεβρουαρίου 2013

 

Η NOXILO είναι μια εύκολη τεχνητή γλώσσα που απευθύνεται με ισότητα σε όλους στην Ανατολή και την Δύση.  Η γραμματική της είναι πολύ απλή  χωρίς εξαιρέσεις άνευ νοήματος  και  αποτελείται από τις  αναστρέψιμες δομές SOV (Τύπος I) και SVO (Τύπος II)με σκοπό να υποστηρίξει την ισότητα μεταξύ Ανατολής και Δύσης.  Οι περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να μιλήσουν ή να γράψουν προτάσεις χρησιμοποιώντας την NOXILO με την ίδια, ή τουλάχιστον πολύ κοντινή, σειρά λέξεων με την μητρική τους γλώσσα, όπως τα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ινδικά, Ιαπωνικά, Ισπανικά, Σουηδικά , κτλ.

(Σημείωση) Το ψευδώνυμο της NOXILO είναι «SAAn» (= Ήλιος)

 

1)      Κύρια χαρακτηριστικά

·         Πολύ απλή και ακριβής γραμματική χωρίς άσκοπες εξαιρέσεις.

·         Αναστρέψιμη δομή  προτάσεων SOV (Τύπος Ι) και SVO (Τύπος ΙΙ) που υποστηρίζει την ισότητα.

(Σημείωση) Οι γλωσσολόγοι (Tomlin, Ohio State, Tsunoda, et alii) αναφέρουν ότι το είδος δομής προτάσεων SOV (Τύπος Ι) εμφανίζεται συχνότερα, και το είδος SVO (Τύπος ΙΙ) ακολουθεί, σύμφωνα με μελέτες τους από δείγματα.

·         Από τον Φεβρουάριο 2013, το λεξιλόγιο αποτελείται από 550 Βασικές Λέξεις (ΒΛ) και περισσότερες από 13300 Διεθνείς Απλές Λέξεις (ΔΑΛ). Συνολικά 13850 λέξεις NOXILO.

·         Οι ΒΛ είναι το βασικό λεξιλόγιο που σχηματίζει την γραμματική της NOXILO. Οι ΔΑΛ μπορούν να αντικατασταθούν με Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ιαπωνικά, ή οποιαδήποτε άλλη φυσική γλώσσα. Οι ΔΑΛ έχουν ‘ρίζες’ (ως επί το πλείστον, 2 ή 3 συνεχόμενα γράμματα στην κεφαλή κάθε λέξης) οι οποίες παρουσιάζουν συγκεκριμένες έννοιες όπως αυτοκίνητο, κακό, πουλί, χρώμα, ψάρι, εκπαίδευση, οικογένεια, καλό, γή, πλοίο, κτλ.   

 

·         Η προφορά είναι πολύ απλή αφού εφαρμοστεί ο Διεθνής Φωνητικός Κανόνας.

2)      Σημαντικότερες βασικές λέξεις και χαιρετισμοί

Ο χαιρετισμός «Χαίρετε» (και επίσης «Τι κάνετε;») στην NOXILO είναι «FIINA» [φί:να] και «ALOO» [αλό:]. Όταν αρχίζει προφορικός ή γραπτός διάλογος, θα πρέπει να λέγεται η λέξη «FIINA» όταν χρησιμοποιείται ο Τύπος Ι της NOXILO, και «ALOO» όταν χρησιμοποιείται ο Τύπος ΙΙ. «YUP» [γιά:π] σημαίνει «Ναι», και «NAI» [νάι] σημαίνει «Όχι» ή «Δεν».

Βασικές Λέξεις	Σημασία και χρήση
ALOO	Χαίρετε/Γειά,  Τι κάνεις; …. Κατά την δομή προτάσεων SVO (Λειτουργία ΙΙ)
FIINA	Χαίρετε/Γειά,  Τι κάνεις;…. Κατά την δομή προτάσεων SOV (Λειτουργία Ι)
YUP	Ναί …. Κατά την Λειτουργία Ι και ΙΙ
NAI	Όχι, Δεν …. Κατά την Λειτουργία Ι και ΙΙ

 

 

Το παρακάτω είναι ένα γλωσσάριο συχνών χαιρετισμών της ΝΟΧΙLO.

Καλημέρα.	HAU  [hau],   από την Lakota (ένα από τα Ιθαγενή έθνη της Αμερικής)
Καληνύχτα.	BOnSOWAA   [μπονσοουά:],  Γαλλικά
Με συγχωρείτε.	DAMIHI   [νταμίχι],   Λατινικά
Ορίστε.	NA   [να],  Ελληνικά
Συγχαρητήρια.	MABLUK   [μαμπ(ου)λου:κ],   Αραβικά
Ευχαριστώ.	ASAnTE   [ασαΝτε],   Σουαχίλι στην Αφρική  KAMSA    [καμ(ου)σα],   Κορεάτικα      (Σημείωση) NAI ASAnTE,  NAI KAMSA = Όχι, ευχαριστώ.
Ευχαριστώ πολύ.	MUQ  ASAnTE   [μου:τσ(ου) ασαΝτε]  MUQ  KAMSA    [μου:τσ(ου) καμ(ου)σα]
Τίποτα (Παρακαλώ).	PARAKAALO   [παρακα:λώ],   Ελληνικά
Ωραία !  Όμορφα ! Έξυπνα!	GUT   [γκου:τ(ου)],   Γερμανικά  ALIn   [αλίΝ],   Quechua στην Νότια Αμερική
Να ‘σαι καλά.	SMAKKLyANA   [σμα_κ(ου)λιανα],   Quechua
Αντίο.	KWAHELI   [κ(ου)ουαχελι],    Σουαχίλι
Τα ξαναλέμε.	ABIAnTO   [αμπιαΝτό],   Γαλλικά
Καλωσόρισες.	WELKAM    [ουέλκαμ],   Αγγλικά
Συγγνώμη.	IZVINII    [ιζ(οu)βινι:],   Ρώσικα  SOORII   [σό:ρi:],   Αγγλικά
Λυπάμαι.	IZVINIITIE   [ιζ(ου)βινιιτιε],   Ρώσικα

 

 

Τα παρακάτω έχουν προστεθεί από τον Ιούλιο 2007.

Έλα! Μην το αφήνεις.	YEELA  [γε:λα]
Απόλαυσε το! Ή Χαλάρωσε.	QAAMO  [κια:μο] ........    Ex.　QAAMO America = Απόλαυσε την Αμερική.   　  　 QAAMO exam = Απόλαυσε την εξέταση.  　　 　QAAMO coffee = Απόλαυσε τον καφέ.
Καλή τύχη.	GUTENAAS  [γκου:τεναα:ς]
Μακάρι η τωρινή κατάσταση να βελτιωνόταν.	GUTEPOOL  [γκου:τεποο:λ]
Ο Θεός να μας σώσει.	AHA  GATEE  [αχα γκατε:]
Το σύμπαν θα μας σώσει.	AHUL  GATEE  [αχα:λ γκατε:]
Καημένος. (Ο καημένος Γιάννης!)	POONA  [πο:να]
Κακομοίρης.	SOO  POONA  [σο: πο:να]
Εκφράζω την συμπάθεια μου.	APSIAALE  [ασπια:λε]
Τα συλλυπητήρια μου!	KOnDOLAATI  [κοντολα:τι]
Πάμε !       Εμπρός!	XPAADA  [σπα:ντα]
Ένα, δύο, τρία !   (Σε μια συνεργασία, τα μέλη δίνουν όλη τους τη δύναμη την στιγμή που λένε «SAM» (τρία).	WAn  NI  SAM  [ουαν νι σαμ]
Έτοιμος; Πάμε!	REDII  DAn  [ρεντι: νταν]

Τα παρακάτω έχουν προστεθεί από  27 Μαρτίου 2010.

 

Μάλιστα.	SEAn  [Σεαν]
Περιμένετε ένα λεπτό.   Μισό λεπτό.  Περιμένετε λίγο.	IDyUTE  [ιντιου:τε]
Μπορείτε να περιμένετε ένα λεπτό;   Μπορείτε να περιμένετε;	?  IDyUTEBL  [εσκ ιντιου:τεμπλ]         ή [ε ιντιου:τεμπλ] σε προφορικό λόγο.
Ννν….  Δεν μπορώ να συμφωνήσω./ Δεν το πιστεύω.  (Ο αριθμός των ‘ν’ δείχνει τον βαθμό αμφιβολίας ή άρνησης. NNN ή NNNN)	NNN  [NNN]
Συναντηθήκαμε και πάλι!	SAIIn  [σάι:N]
Κοίτα, Αλίμονο, Α! (μικρή έκπληξη)	LE / LELE  [λε / λελε]

<Σημείωση>  Σε προφορική συζήτηση,  ';' μπορεί να προφερθεί [ε] instead of [εσκ]. 
Για περισσότερες Βασικές Λέξεις NOXILO, ανατρέξτε στη σελίδα Νo.5 στα Αγγλικά.

 

 

3)   Η περιγραφή της γραμματικής NOXILO.

 

Υπάρχουν δύο συμμετρικές (αναστρέψιμες) λειτουργίες τις NOXILO, οι οποίες είναι ο Τύπος Ι ( συντομογραφία: Τ1) και η Τύπος ΙΙ (συντομογραφία: Τ2).

 

 

 

3-1. Δομή προτάσεων   (σειρά λέξεων)

Η δομή προτάσεων του Τύπου Ι είναι SV,   SOV,   SCV,   S ( O_α O_β ) V,   S ( O C ) V, όπου O_α  είναι το έμμεσο αντικείμενο, και όπου O_β, το άμεσο αντικείμενο.

Η δομή προτάσεων του Τύπου ΙΙ είναι SV,  SVO,　SVC,   SV ( O_α O_β ),　SV ( O C ), 
όπου O_α είναι το έμμεσο αντικείμενο, και όπου O_β, το άμεσο αντικείμενο.

 

3-2. Προσδιοριστική δομή (σειρά λέξεων)  

 

3.2.1 Τύπος Ι 

 

Υπάρχουν 3 είδη προσδιοριστών· η λέξη που προσδιορίζει (ΛΠ), η φράση που προσδιορίζει (ΦΠ) και η φραστική δομή που προσδιορίζει (ΦΔΠ). Η κατηγορία των ΛΠ περιλαμβάνει επίθετα, επιρρήματα, και ρήματα χωρίς αντικείμενο ή κατηγορούμενο.  Η κατηγορία των ΦΠ περιλαμβάνει επιθετικές και επιρρηματικές φράσεις, οι οποίες είναι ο συνδυασμός ουσιαστικών και δραστών προσδιορισμού, ο συνδυασμός ρημάτων, δραστών προσδιοριμού και ρημάτων χωρίς αντικείμενο ή κατηγορούμενο. Η κατηγορία ΦΔΠ περιλαμβάνει επιθετικές και επιρρηματικές φραστικές δομές, οι οποίες είναι ο συνδυασμός φραστικών δομών και  λέξεων που εισάγουν φραστικές δομές.

 

Η σειρά των προσδιοριστών (παρακάτω υπογραμμισμένη) και των προσδιορισμένων λέξεων κατά τον Τύπο Ι έχει ως εξής: 

 

ΛΠ+ προσδιορισμένη λέξη                               Παράδειγμα: EILO  BIIUS  (κίτρινο σπίτι)

ΦΠ+ προσδιορισμένη λέξη                       Παράδειγμα: Japan  AT  BIIUS   (Ιαπωνία στο σπίτι)
ΦΔΠ+ προσδιορισμένη λέξη        Παράδειγμα: Japan  AT  RIZ  Ky  BIIUS  (Υπάρχον στην Ιαπωνία σπίτι)

<Σημείωση> ‘BIIUS’ σημαίνει ‘σπίτι’. ‘RIZ’ σημαίνει ‘υπάρχει’

‘Ky’ [κιού] σημαίνει ‘αυτοό/το οποίο/ποιος’ (σχετική αντωνυμία στην Αγγλική γλώσσα) και επίσης ‘πότε/ πού’ (σχετικό επίρρημα).

Η λέξη ‘Ky’ έχει ευρεία γκάμα εννοιών.

 

 

3.2.2 Τύπος ΙΙ 

 

Υπάρχουν 3 είδη προσδιοριστών• η λέξη που προσδιορίζει (ΛΠ), η φράση που προσδιορίζει (ΦΠ) και η φραστική δομή που προσδιορίζει (ΦΔΠ). Η κατηγορία των ΛΠ περιλαμβάνει επίθετα, επιρρήματα, και ρήματα χωρίς αντικείμενο ή κατηγορούμενο.  Η κατηγορία των ΦΠ περιλαμβάνει επιθετικές και επιρρηματικές φράσεις, οι οποίες είναι ο συνδυασμός ουσιαστικών και δραστών προσδιορισμού, ο συνδυασμός ρημάτων, δραστών προσδιορισμού και ρημάτων χωρίς αντικείμενο ή κατηγορούμενο. Η κατηγορία ΦΔΠ περιλαμβάνει επιθετικές και επιρρηματικές φραστικές δομές, οι οποίες είναι ο συνδυασμός φραστικών δομών και  λέξεων που εισάγουν φραστικές δομές.

Η σειρά των προσδιοριστών (παρακάτω υπογραμμισμένη) και των προσδιορισμένων λέξεων κατά τον Τύπο ΙΙ έχει ως εξής:

 

ΛΠ+ προσδιορισμένη λέξη             Παράδειγμα: EILO  BIIUS  (κίτρινο σπίτι)

προσδιορισμένη λέξη + ΦΠ                     Παράδειγμα: BIIUS  ATL  Japan (σπίτι στην Ιαπωνία)
προσδιορισμένη λέξη + ΦΔΠ                   Παράδειγμα: BIIUS  Ky  RIZ  ATL  Japan (σπίτι που υπάρχει στην Ιαπωνία)

 

3.2.3 Σύγκριση του Τύπου Ι και Τύπου ΙΙ  

 

Τύπος Ι (Τ1)       EILO   BIIUS 

Τύπος ΙΙ (Τ2)      EILO   BIIUS 

                        (κίτρινο σπίτι)

           
            Τύπος Ι (Τ1)      Japan  AT   BIIUS 

Τύπος ΙΙ (Τ2)                        BIIUS   ATL  Japan 
                                        (σπίτι στην Ιαπωνία)

            Τύπος Ι (Τ1)      Japan  AT  RIZ  Ky  BIIUS 

Τύπος ΙΙ (Τ2)                                    BIIUS  Ky  RIZ  ATL  Japan 

                              (σπίτι που υπάρχει(=είναι) στην Ιαπωνία)

 

 

Ας δούμε παραδείγματα προτάσεων και προσδιοριστικών δομών.

 

★　SV       

 

Παράδειγμα: Εγώ περπατάω.

 

 

Τ1: SE  RyU. 

Τ2: SE  RyU. 

 

<Σημείωση> Όπου Τ1 είναι Τύπος Ι. Όπου Τ2 είναι Τύπος ΙΙ. ‘SE’ σημαίνει ‘Εγώ’, και είναι Βασική Λέξη. ‘RyU’ σημαίνει  ‘περπατάω’ και είναι Διεθνής Απλή Λέξη της NOXILO.

 

Αν είναι προτιμότερο για κάποιον να χρησιμοποιήσει μια Αγγλική λέξη αντί της Διεθνούς Απλής Λέξης της NOXILO, μπορεί να το κάνει όπως ακολουθεί:

 

Τ1: SE walk

T2: SE walk

 

<Σημείωση> Η χρήση του προσώπου ‘SE’ είναι απαραίτητη επειδή είναι Βασική Λέξη της NOXILO.

 

Παράδειγμα: Εμείς κολυμπάμε.

 

Τ1: SEN DyUMI.

Τ2: SEN DyUMI.

 

<Σημείωση> ‘SEN’ σημαίνει ‘Εμείς’ και ‘DyUMI’ σημαίνει ‘κολυμπάω’.

 

Αν είναι προτιμότερο για κάποιον να χρησιμοποιεί Αγγλικές λέξεις αντί των Διεθνών Απλών Λέξεων της NOXILO, μπορεί να το κάνει όπως ακολουθεί:

 

Τ1: SEN swim.

Τ2: SEN swim.

 

<Σημείωση>  Η χρήση του προσώπου ‘SEN’ είναι απαραίτητη επειδή είναι Βασική Λέξη της NOXILO.

 

★　SOV   (SVO  για Τ2)

 

Παράδειγμα: Σε αγαπώ.

 

Τ1: SE  ME-O  APLOS.   (Σε αγαπώ)    

Τ2: SE  APLOS  ME-O.   (Σε αγαπώ)

 

<Σημείωση> ‘SE’ σημαίνει ‘Εγώ’. ‘ME’ σημαίνει ‘Εσύ’, και ‘APLOS’ σημαίνει ‘αγαπώ’.

‘-O’ σημαίνει ότι η λέξη ‘ME’ είναι αντικείμενο της πρότασης. ‘ME-O’ προφέρεται ως [μεο].

 

Αν είναι προτιμότερο για κάποιον να χρησιμοποιεί Αγγλικές λέξεις αντί των Διεθνών Απλών Λέξεων της NOXILO, μπορεί να το κάνει όπως ακολουθεί:

 

Τ1: SE  ME-O love.

Τ2: SE  love  ME-O.

 

<Σημείωση> Η χρήση του προσώπου ‘SE’ και της φράσης ‘ME-O’ είναι απαραίτητη επειδή και οι δύο είναι Βασικές Λέξεις.

 

 

★　SCV   (SVC  για Τ2) 

 

Παράδειγμα: Αυτό το σπίτι είναι μεγάλο.

 

Τ1: BOI  BIIUS-W  AUB-E  (RI).            (Αυτό το σπίτι μεγάλο είναι.)

Τ2: BOI  BIIUS-W  (RI)  AUB-E.            (Αυτό το σπίτι είναι μεγάλο.)

 

<Σημείωση> ‘BOI’ σημαίνει ‘αυτό’ και ‘BIIUS’ σημαίνει ‘σπίτι’, και ‘AUB’ σημαίνει ‘μεγάλο’. ‘-W’ μετά από τη λέξη ‘BIIUS’ δείχνει ότι η λέξη ‘BIIUS’ είναι υποκείμενο. ‘-E’ μετά από τη λέξη ‘AUB’ δείχνει ότι η λέξη ‘AUB’ είναι κατηγορούμενο και ο προσδιορισμός ‘-E’ συχνά παραλείπεται σε απλές προτάσεις. ‘RI’ σημαίνει ‘είναι’ (Ενεστώτας του ρήματος ‘είμαι’) και συχνά παραλείπεται σε S + C + RI  (S + RI + C για Τ2) στον Ενεστώτα. Έτσι, το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να συντομευθεί ως εξής:    

 

Τ1: BOI  BIIUS-W  AUB.           (Αυτό το σπίτι είναι μεγάλο.)

Τ2: BOI  BIIUS-W  AUB.           (Αυτό το σπίτι μεγάλο.)

 

Αν είναι προτιμότερη η χρήση λέξεων της Αγγλικής γλώσσας αντί ΔΑΛ (BIIUS και AUB ακολουθούν ως παραδείγματα):

 

Τ1: BOI  house-W  large.        (Αυτό το σπίτι μεγάλο.)         

Τ2: BOI  house-W  large.         (Αυτό το σπίτι μεγάλο.)              

 

★　SO_αO_βV   (SVO_αO_β  για Τ2 )

 

Παράδειγμα: Εγώ έδωσα σε κάποιον ένα βιβλίο.

 

Τ1: SE  FE-O  BEEK-O  APIS-T. (Εγώ σε κάποιον βιβλίο έδωσα.)       

          (O_α     O_β) 

Τ2: SE  APIS-T  FE-O  BEEK-O. (Εγώ έδωσα σε κάποιον βιβλίο.)       

                           (O_α     O_β)

 

<Σημείωση> ‘SE’ σημαίνει ‘Εγώ’, και ‘FE’ σημαίνει ‘κάποιος’, και ‘BEEK’ σημαίνει ‘βιβλίο’, και ‘APIS’ σημαίνει ‘δίνω’.

‘-O’ σημαίνει ότι η λέξη ‘BEEK’ είναι αντικείμενο της πρότασης, και ‘-T’ (προφέρεται ως [τα]) σημαίνει ότι το ρήμα ‘APIS’ είναι σε παρελθοντικό χρόνο.

 

★　SOCV   (SVOC  για Τ2) 

 

Παράδειγμα: Εσύ θα τον κρίνεις ένοχο.

 

Τ1: ME  MAFE-O  InPLEn-E  MUFA-R.             (Εσύ τον ένοχο κρίνεις-θα.)        

Τ2: ME  MUFA-R  MAFE-O  InPLEn-E.             (Εσύ κρίνεις-θα τον ένοχο.)

 

<Σημείωση> ‘ΜΕ’ σημαίνει ‘Εσύ’. ‘MAFE’ σημαίνει ‘Αυτός’, και ‘MAFE-Ο’ σημαίνει ‘Αυτόν’. ‘-Ο’ μετά από τη λέξη ‘MAFE’ σημαίνει ότι η λέξη ‘MAFE’ είναι αντικείμενο της πρότασης. ‘InPLEn’ σημαίνει ‘ένοχος’, και ‘-Ε’ μετά από τη λέξη ‘InPLEn’ είναι κατηγορούμενο. ‘MUFA’ σημαίνει ‘βρίσκω’, και ‘-R’ (προφέρεται ως [ρε]) μετά από τη λέξη ‘MUFA’ σημαίνει ότι η λέξη ‘MUFA’ είναι σε μελλοντικό χρόνο.  

 

'-O' για Αντικείμενο και '-E' για Κατηγορούμενο σε SOCV （SVOC για Τ2） μπορούν να παραλειφθούν εάν χρησιμοποιείται η βασική μορφή αντικειμένου και κατηγορούμενου. Έτσι, το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να γραφεί ως εξής:

 

Τ1: ME  MAFE  InPLEn  MUFA-R. 

Τ2: ME  MUFA-R  MAFE  InPLEn. 

 

Παράδειγμα: Κάποιος συντηρεί το δωμάτιο του καθαρό. 

 

Τ1: FE  FEI  TOM-O  AOKL-E  UKEE. 

Τ2: FE  UKEE  FEI  TOM-O  AOKL-E. 

 

<Σημείωση> ‘FE’ σημαίνει ‘κάποιος’ (Αυτός ή αυτή), και ‘FEI’ είναι η κτητική μορφή της λέξης ‘FE’. ‘TOM’ σημαίνει ‘δωμάτιο’, και ‘AOKL' σημαίνει ‘καθαρό’, και 'UKEE' σημαίνει ‘συντηρώ’.

 

Τα παραπάνω παραδείγματα μπορούν επίσης να γραφτούν χρησιμοποιώντας τη λέξη 'TOM' αντί για 'TOM-O', και τη λέξη ‘AOKL’ αντί για ‘AOKL-E’.

Τ1: FE  FEI  TOM  AOKL  UKEE. 

Τ2: FE  UKEE  FEI  TOM  AOKL. 

Παράδειγμα: Η αστυνομία έπιασε αυτόν τον δολοφόνο ζωντανό.

 

Τ1: AnPOLIS-W  BOI  InPIAA-O  AUUL-E  TUK-T.        (Αστυνομία αυτόν τον δολοφόνο ζωντανό ε-πιασε.)

Τ2: AnPOLIS-W  TUK-T  BOI  InPIAA-O  AUUL-E.        (Αστυνομία έ-πιασε αυτόν τον δολοφόνο ζωντανό.)   

 

<Σημείωση> 'AnPOLIS' σημαίνει ‘αστυνομία’, 'BOI' σημαίνει ‘αυτόν’, 'InPIAA' σημαίνει ‘δολοφόνος’, 'AUUL' σημαίνει ‘ζωντανός’, και 'TUK' σημαίνει ‘πιάνω’. '-T' (προφέρεται ως [τα]) σημαίνει ότι η λέξη 'TUK' είναι σε παρελθοντικό χρόνο. Συνηθισμένες αντωνυμίες όπως ‘AnPOLIS’ πρέπει να συνοδεύονται από '-W' για να φαίνεται το υποκείμενο, αν και οι προσωπικές αντωνυμίες όπως ‘SE’ (Εγώ) και ‘ME’ (Εσύ) και οι ερωτηματικές αντωνυμίες όπως ‘HA’ (τι), ‘HI’ (ποιο) και ‘HU’ (ποιος) δεν πρέπει.

 

Το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να γραφτεί και ως εξής, με τη χρήση 'InPIAA' αντί για 'InPIAA-O' και 'AUUL' αντί για ‘AUUL-E’.

 

Τ1: AnPOLIS-W  BOI  InPIAA  AUUL  TUK-T.

Τ2: AnPOLIS-W  TUK-T  BOI  InPIAA  AUUL.

 

Παράδειγμα: Εγώ κατάλαβα την νοσοκόμα της.

 

Τ1: SE  DAFE-O  UKyUDA-E  INAnDAS-T.        (Εγώ νοσοκόμα της κατάλαβ-α.)

Τ2: SE  INAnDAS-T  DAFE-O  UKyUDA-E.        (Εγώ κατάλαβ-α νοσοκόμα της.)

 

<Σημείωση> ‘SE' σημαίνει ‘Εγώ’, 'DAFE' σημαίνει ‘αυτή’ (της), 'UKyUDA' σημαίνει ‘νοσοκόμα’ , και 'INAnDAS' σημαίνει ‘καταλαβαίνω’. '-T' σημαίνει ότι η λέξη ‘INAnDAS’ είναι σε παρελθοντικό χρόνο.

 

Το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να γραφτεί ως εξής, με τη χρήση της λέξης 'DAFE' αντί για 'DAFE-O', και 'UKyUDA' αντί για ‘UKyUDA-E’.

 

Τ1: SE  DAFE  UKyUDA  INAnDAS-T.

Τ2:  SE  INAnDAS-T  DAFE  UKyUDA.

 

<Σημείωση> Αν είναι προτιμότερη η χρήση λέξεων της Αγγλικής γλώσσας αντί ΔΑΛ, τα παραδείγματα μπορούν να γραφτούν όπως ακολουθεί.

Παρόλα αυτά, η χρήση των Βασικών Λέξεων όπως ‘SE’, ‘DAFE’, ‘-T’, και ‘-R’ είναι απαραίτητη σε κάθε περίπτωση.

 

Τ1: SE  DAFE  nurse  understand-T.

Τ2: SE  understand-T  DAFE  nurse.

 

<Σημείωση> Η προφορά της φράσης understand-T είναι [ανντα:σταννττα], και όχι [ανντα:στουντ].

'-T' προφέρεται πάντα ως [τα].

 

Παράδειγμα: Γονείς έκαναν την κόρη τους ιατρό.

 

Τ1: ILynT-W  FEI  ILyTE-O  UKyMIST-E  BLE-T.      (Γονείς κόρη τους ιατρό έ-καναν.)

Τ2: ILynT-W  BLE-T  FEI  ILyTE-O  UKyMIST-E.      (Γονείς έ-καναν κόρη τους ιατρό.)

 

<Σημείωση> 'ILynT' σημαίνει ‘γονείς’, και '-W' δείχνει ότι η λέξη 'ILynT' είναι υποκείμενο. '-T' δείχνει ότι ο χρόνος του αιτιολογικού ρήματος ‘BLE’ (= κυριολεκτικά μετατρέπω από τα Αγγλικά) είναι παρελθοντικός. 'FEI' σημαίνει ‘τους’, 'ILyTE' σημαίνει ‘κόρη’, και 'UKyMIST' σημαίνει ιατρός. ‘BLE’ είναι αιτιολογικό ρήμα όπως ‘έχω’ και ‘φτιάχνω’ από τα Αγγλικά.

Το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να γραφτεί όπως ακολουθεί.

 

Τ1: ILynT-W  FEI  ILyTE  UKyMIST  BLE-T. 

Τ2: ILynT-W  BLE-T  FEI  ILyTE  UKyMIST. 

 

<Σημείωση> 'BLE' είναι αιτιολογικό ρήμα όπως ‘φτιάχνω από τα Αγγλικά. Το παραπάνω παράδειγμα μπορεί να γραφτεί και όπως ακολουθεί, αν είναι προτιμότερη η χρήση λέξεων στη Αγγλική γλώσσα αντί για  NOXILO ΔΑΛ. Παρόλα αυτά, η χρήση των ‘-W’, ‘FEI’, ‘BLE’, και ‘-T’ είναι ακόμη υποχρεωτική επειδή είναι Βασικές Λέξεις.  

 

Τ1: Parent-W  FEI  daughter  medical doctor  BLE-T.

Τ2: Parent-W  BLE-T  FEI  daughter  medical doctor.

 

Στα παρακάτω παραδείγματα, 'OC' μέσα στο σχήμα SOCV (SVOC στο Τ2)  σημαίνει S₂ + V₂ . Οπότε, S(OC)V σημαίνει  S1(S₂V₂)V1,  και  SV(OC) σημαίνει  S1V1(S₂V₂). Για αυτά τα σχήματα, το αντικείμενο  (= S₂) θα πρέπει να γράφεται στην απλή μορφή, και '-O' και '-E' μπορούν (και θα έπρεπε) να παραλειφθούν.

 

Παράδειγμα: Εμείς την ακούσαμε να τραγουδάει.

 

Τ1: SEN  MAFE  sing-In  hear-T.

Τ2: SEN  hear-T  MAFE  sing-In.

 

Παράδειγμα: Εμείς την ακούσαμε να τραγουδάει ένα τραγούδι.

 

Τ1: SEN  MAFE  song-O  sing-In  hear-T.

Τ2: SEN  hear-T  MAFE  sing-In  song-O.

 

<Σημείωση> Το '-O' μετά από τη λέξη 'MAFE' μπορεί να παραλειφθεί, αλλά το '-O' μετά από τη λέξη 'song' δεν μπορεί να παραλειφθεί.

 

Στη NOXILO δεν υπάρχουν άρθρα (ο, το, ένα) και επομένως το ‘ένα’ δεν μεταφράζεται.

Παράδειγμα: Ο δάσκαλος κρατάει το παιδί όρθιο.

Τ1: Teacher-W  boy  stand-In  keep.

Τ2: Teacher-W  keep  boy  stand-In. 

<Σημείωση> Στη NOXILO δεν υπάρχουν άρθρα (ο, το, ένα) και επομένως το ‘ο’ δεν μεταφράζεται.

Παράδειγμα: Με κούρεψαν.

 

Τ1: SE  SEI  hair  cut-ZE  BLE-T.

Τ2: SE  BLE-T  SEI  hair  cut-ZE.

 

<Σημείωση> Το 'ZE' δηλώνει παθητική φωνή. Το 'BLE' είναι αιτιολογικό ρήμα. 'SEI' σημαίνει ‘μου’ (δηλώνει κτήση)

Παράδειγμα: Η τηλεόραση μου επισκευάστηκε.

 

Τ1: SE  SEI  TV  repair-ZE  BLE-T.

Τ2: SE  BLE-T  SEI  TV  repair-ZE.

Παράδειγμα: Η τηλεόραση μου επισκευάστηκε από αυτόν.

 

Τ1: SE  MAFE  SEI  TV-O  repair  BLE-T.   ............   S (O C) V

Τ2: SE  BLE-T  MAFE  repair  SEI  TV-O.   ............   S V (O C) 

<Σημείωση> C (ρήμα) έχει αντικείμενο 'SEI TV-O'. 

Παράδειγμα: Συγγνώμη, σε έκανα να περιμένεις.

Τ1: IZVINII,  SE  ME  wait-In  BLE-T. 

Τ2: IZVINII,  SE  BLE-T  ME  wait-In. 

<Σημείωση> 'IZVINII' σημαίνει ‘συγγνώμη’ όπως είδαμε νωρίτερα (Χαιρετισμοί).  

Παράδειγμα: Θα έπρεπε να κάνεις τον εαυτό σου κατανοητό.

Τ1: ME  MEL  understand-ZE  GIMI  BLE.　

Τ2: ME  GIMI  BLE  MEL  understand-ZE.　

<Σημείωση> 'MEL' σημαίνει ‘εαυτό σου’ (MENL ‘εαυτού σας, , SEL ‘εαυτό μου’, SENL ‘εαυτού μας’, κτλ). Η λέξη 'GIMI' είναι βοηθητικό ρήμα και σημαίνει ‘θα έπρεπε’. Τα βοηθητικά ρήματα τοποθετούνται πάντα πριν από ρήμα. Όλα τα βοηθητικά ρήματα ξεκινούν με τη συλλαβή ‘GI’, όπως GIKA (θα μπορούσα/άδεια), GIKI (καλύτερα να κάνω), GI (σίγουρα θα κάνω), GIMA (μπορώ/ ικανότητα/ δυνατότητα), GIMI (θα έπρεπε/ χρειάζεται/ υποχρέωση), GIM (πρέπει/ έντονη υποχρέωση), GIME (μπορεί/ πιθανότητα).

Παράδειγμα: Θα έπρεπε να την κάνεις να σε καταλάβει (τον εαυτό σου).

Τ1: ME  DAFE  ME-O (MEL-O)  understand  GIMI  BLE. 

Τ2: ME  GIMI  BLE  DAFE  understand  ME-O (MEL-O). 

    
<<Προσθήκη>>

Ας δούμε τα σχέδια της βασικής δομής της γραμματικής της NOXILO. Για τη δομή των προτάσεων με σχήμα SOV, SVO, και VSO οι οποίες ενώνονται με την κόκκινη γραμμή, το ‘S’ πάντα είναι πριν από το 'O', ενώ στη δομή προτάσεων με σχήμα OSV, OVS, και VOS, οι οποίες ενώνονται με την μπλε γραμμή, το 'O' είναι πριν από το 'S'. Ο συγγραφέας (MIZUTA Sentaro) υποθέτει ότι υπάρχουν πολύ λίγοι ή καθόλου Καρτεσιανοί σε μια κοινωνία  της οποίας η γλώσσα βάζει πρώτα το Ο. Εσείς τι νομίζετε; Η NOXILO καλύπτει τα πρώτα τρία σχήματα, SOV, SVO, και VSO.  Το σχήμα VSO  δεν εξηγείται σε αυτή την ιστοσελίδα ακόμα αφού ο αριθμός των ανθρώπων που το χρησιμοποιούν μπορεί να είναι λιγότερο από 3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Παρόλα αυτά αυτό το σχήμα θα προστεθεί στην ιστοσελίδα στο μέλλον (ενδεχομένως μέχρι το τέλος του 2012).  

Το ‘x’ συμβολίζει οποιαδήποτε λέξη που προσδιορίζεται. Το ‘a’ συμβολίζει οποιαδήποτε λέξη που προσδιορίζει το x, το a’ συμβολίζει οποιαδήποτε φράση που προσδιορίζει  το x, και το a’’ συμβολίζει οποιαδήποτε φραστική δομή που προσδιορίζει το x. 

 

Στο παρακάτω σχήμα, το άνω τμήμα (τρίγωνο) δείχνει τον κανόνα των στοιχείων και το κάτω τμήμα επεξηγεί τον κανόνα για τους τύπους προσδιορισμού της NOXILO.

Σημείωση. Για VSO, ο τύπος ax (παράδειγμα: κόκκινο βιβλίο) μπορεί να μετατραπεί στον τύπο χα (βιβλίο κόκκινο) < 16 Δεκεμβρίου 2009>

 

4)      Μέρη του λόγου

Τα μέρη του λόγου είναι 12· ουσιαστικά, αντωνυμίες, βοηθητικά ρήματα, ρηματικοί τύποι, ρήματα, επίθετα, επιρρήματα, δράστες προσδιορισμού, συνδετικές λέξεις, λέξεις που εισάγουν φραστικές δομές, μόρια και επιφωνήματα, όπως φαίνεται παρακάτω.

 

Μέρη του λόγου	Παραδείγματα Διεθνών Απλών Λέξεων της NOXILO
Ουσιαστικά	APLO (αγάπη), AFKOR (συνεργασία), ILyS (γιός), InFOM (νοημοσύνη), EDKEI (εκπαίδευση),  EDyTT (μαθητής), BEEK (βιβλίο), LOWT (νερό), SII (ωκεανός), WIIB (ψωμί), WIIT (σιτάρι)
Αντωνυμίες	SE ( Εγώ ), SEN (Εμείς), ME (Εσύ), MEN (Εσείς), FE (Το άτομο), FEN (Αυτοί), DAFE (Αυτός),  MAFE (Αυτή), TE (Αυτό), TEN (Αυτοί), JE (Εκείνος), JEN (Εκείνοι), SEL (Εγώ ο ίδιος)
Ρήματα	APIS (δίνω), CU (τραγουδώ),  INAnDAS (καταλαβαίνω),  RI (είναι),   RIZ (υπάρχω),  RyUR (τρέχω),  UYUS (παίρνω),  IYAA (θα ήθελα),  IYUS (θέλω/ζητώ),  IYAnS (θέλω/απαιτώ)
Βοηθητικά ρήματα	GIMA (μπορώ), GIMI (θα έπρεπε), GIM (πρέπει), GIME (ενδέχεται)
Ρηματικοί τύποι n/i	UYUS-M (ρήμα-ουσιαστικό = γερούνδιο), UYUS-K (ρήμα-επίθετο)
Επίθετα	AOBI (όμορφος), AUB (=DAA; μεγάλος), AUWA (φαρδύς), EILO (κίτρινο), EIBLA (μαύρο),  UOS (=XAO; μικρό)
Επιρρήματα	YUP (Ναι), NAI (Όχι), AIBSOLI (Απολύτως), BAIZA (Παρεμπιπτόντως), KALE (πάντα)
Δράστες προσδιορισμού (μετα-πρόθεση στο Τ1)  n/i  (πρόθεση στο Τ2)	AT (σε), ATL (for Τ2), UT (να), UTL (for Τ2), IZ (με),   IZL (for Τ2)
Σύνδεσμοι	OnD (και),  OA (ή),  OTT (αλλά),  OZn (κατόπιν),  OENI (άρα)
Λέξεις που εισάγουν φραστικές δομές  (μετα-πρόθεση στο Τ1) n/i  (πρόθεση στο Τ2)	EEF (εάν),  EEFL (εάν),  Dy (είτε),  Ky (πού, , πότε, όπου,  ότι),  My (ώστε)
Μόρια  n/i	-W (υποκείμενο),  -O (αντικείμενο),  -T (παρελθοντικός χρόνος),  -R (θα: μελλοντικός χρόνος),  -In (χρόνος διαρκείας),
Επιφωνήματα	AA (Α!),  SOO (Έτσι!)

(Σημείωση )  ' n/i ' stands for  'no identity'  in English.

 

@ Ουσιαστικά
Τα ουσιαστικά έχουν μόνο ένα τύπο και δεν αλλάζουν για να δηλώσουν αριθμό ή γένος. Ο ίδιος τύπος χρησιμοποιείται για όλες τις περιπτώσεις. Τα περισσότερα ουσιαστικά της NOXILO διαχωρίζονται σε υλικά ουσιαστικά και μη-υλικά ουσιαστικά. Τα περισσότερα μη-υλικά ουσιαστικά αρχίζουν από φωνήεντα, Α, Ι, Ο, Υ ή Ε, και τα περισσότερα υλικά ουσιαστικά αρχίζουν από σύμφωνα όπως Β, Γ, Κ, Σ, Ψ, Χ. Τα υλικά ουσιαστικά περιλαμβάνουν οτιδήποτε μπορούμε να πιάσουμε, να δούμε ή να ακούσουμε, και οτιδήποτε μπορούμε να μετρήσουμε με διάφορους εξοπλισμούς για πειράματα στο εργαστήριο του σχολείου. Ουσιαστικά που χρησιμοποιούνται για την ιδιότητα ή την ουσία υλών όπως η θερμότητα και τα κύματα συχνά αρχίζουν από σύμφωνο, αν και δεν θεωρούνται υλικά. Να θυμάστε ότι δεν υπάρχουν άρθρα (ένα, το) στην NOXILO.

Παράδειγμα, μη-υλικά ουσιαστικά:  APLO (αγάπη), AFKOR (συνεργασία), EDKEI (εκπαίδευση), EMyURE (πάρτυ),  InFOM (νοημοσύνη), UXRAn (ασφάλεια), UKyUM (ιατρική περίθαλψη), UKyUMIST (ιατρός).
Παράδειγμα, υλικά ουσιαστικά:  BEA (μαλλί), BEEK (βιβλίο), BIIUS (σπίτι), HEES (γή), SAAn (ήλιος), SII (θάλασσα), YETI (δόντι), YOO (αυτοκίνητο), κλπ.
 
     <Σημείωση> Στην NOXILO, 'BEEK' μπορεί να είναι 'ένα βιβλίο',  'βιβλία',  'το βιβλίο,  και/ή  'τα βιβλία'.

@Προσωπικές και αόριστες αντωνυμίες

Οι προσωπικές και οι αόριστες αντωνυμίες έχουν δύο αριθμούς, τον ενικό και τον πληθυντικό. Οι κτητικές αντωνυμίες σχηματίζονται προσθέτοντας ‘Ι’ στο τέλος των προσωπικών αντωνυμιών.  Οι προσωπικές αντωνυμίες (SE, ME, MAFE, …. SEN, FEN, MAFEN …..) δεν παίρνουν ‘-W’, το οποίο είναι στοιχείο για την υπόδειξη του υποκειμένου. Επίσης, στις φραστικές δομές, οι οποίες περιλαμβάνουν επιθετικές φραστικές δομές και επιρρηματικές φραστικές δομές, το ‘-Ε’ μετατρέπεται σε ‘-Q’, και το ‘-Ο’ μετατρέπεται σε ‘-L’. 

Ενικός αριθμός σε ουσιαστικές φραστικές δομές

	Υποκειμένου	Κτητική	Κατηγορουμένου	Αντικειμένου
Πρώτο πρόσωπο	SE  [σε]     Εγώ	SEI  [σει]    Μου	SE-E  [σεε]     Εγώ	SE-O  [seo]   Εμένα
Δεύτερο πρόσωπο	ME  [με]  Εσύ	MEI  [μει]  Σου	ME-E  [μεο]  Εσύ	ME-O  [meo]  Εσένα
Τρίτο Πρόσωπο	FE    [φε]  The person	FEI  [φει]  the person's	FE-E  [φεε]  the person	FE-O  [feo]  the person
Τρίτο πρόσωπο	MAFE [μαφε] Αυτός   DAFE [νταφε]  Αυτή	MAFEI [μαφει] Του   DAFEI [νταφει]  Της	MAFE-E [μαφεε]Αυτός   DAFE-E [νταφεε]  Αυτή	MAFE-O [mafeo] Αυτόν   DAFE-O [νταφεο]  Αυτήν
Τρίτο πρόσωπο	JE  [τζε]  Κάποιος	JEI  [τζεϊ]  Κάποιου	JE-E  [τζεε]  Κάποιο	JE-O [τζεο]  Κάποιον
Τρίτο πρόσωπο	TE  [τε]  Αυτό	TEI  [τει]  Αυτού	TE-E  [τεε]  Αυτό	TE-O  [τεo]  Αυτό

(Σημείωση) Ουσιαστικές φραστικές δομές περιλαμβάνουν φραστικές δομές υποκειμένου, φραστικές δομές κατηγορουμένου και φραστικές δομές αντικειμένου. Το μόριο '-W' δεν χρησιμοποιείται απαραίτητα στις φραστικές δομές υποκειμένου.

Πληθυντικός αριθμός σε ουσιαστικές φραστικές δομές

Ο πληθυντικός αριθμός σχηματίζεται προσθέτοντας N [ν(ου)] στο τέλος του ενικού αριθμού.

	Υποκειμένου	Κτητική	Κατηγορουμένου	Αντικειμένου
Πρώτο πρόσωπο	SEN　 [σεν(ου)] Εμείς	SENI   [σενι] Μας	SEN-E  [σεν(ου) ε]  Εμείς	SEN-O [σεν (ου)o]   Εμάς
Δεύτερο πρόσωπο	MEN [μεν(ου)] Εσείς	MENI   [μενι] Σας	MEN-E [μεν(ου) ε] Εσείς	MEN-O [μεν(ου) o]  Εσάς
Τρίτο πρόσωπο	FEN [φεν(ου)]  Αυτοί	FENI   [φενι] Τους	FEN-E  [φεν(ου)ε]  Αυτοί	FEN-O [φεν(ου) o]   Αυτούς
Τρίτο πρόσωπο	MAFEN    [μαφεν(ου)]  Άνδρες   DAFEN   [νταφεν(ου)]  Γυναίκες	MAFENI       [μαφενι]  Ανδρών   DAFENI     [νταφενι]   Γυναικών	MAFEN-E   [μαφεν(ου) ε]   Άνδρες   DAFEN-E   [νταφεν(ου) ]   Γυναίκες	MAFEN-O   [μαφεν(ου) o]   Άνδρες   DAFEN-O   [νταφεν(ου)]  Γυναίκες
Τρίτο πρόσωπο	JEN  [τζεν(ου)]  Κάποιοι	JENI   [τζενι]  Κάποιων	JEN-E  [τζεν(ου) ε]  Κάποιοι	JEN-O  [τζεν(ου) o]  Κάποιους
Τρίτο πρόσωπο	TEN  [τεν(ου)] Αυτοί	TENI  [τενι]  Τους	TEN-E  [τεν(ου)ε]  Αυτοί	TEN-O  [τεν(ου) o]  Αυτούς

(Σημείωση) Οι ουσιαστικές φραστικές δομές γίνονται φραστικές δομές υποκειμένου, φραστικές δομές κατηγορουμένου και φραστικές δομές αντικειμένου. Το μόριο '-W' δεν χρησιμοποιείται απαραίτητα στις φραστικές δομές υποκειμένου.

@  Ρήματα

Τα ρήματα διαχωρίζονται σε σωματικά ρήματα και μη-σωματικά ρήματα. Τα σωματικά ρήματα έχουν δική τους ρίζα ενώ τα μη-σωματικά δανείζονται την ρίζα του μέρους του λόγου από όπου προέρχονται, όπως ουσιαστικό ή επίθετο.

Δείγμα σωματικών ρημάτων

Σωματικά ρήματα	έννοια	Μέρος του σώματος που χρησιμοποιείται στην πράξη του ρήματος	Ρίζα
BU  [μπου:]	Δακρίζω	μάτι	BU
ByUn  [μπιου:N]	Μυρίζω	μύτη	ByU
CU  [τσου:]	Τραγουδώ	στόμα	CU
DUG  [ντου:γκ]	Πετώ	χέρι	DU
DyUMI [ντιου:μι]	Κολυμπώ	Όλο το σώμα	DyU
JUI  [τζου:ι]	Κάθομαι (σε καρέκλα)	πόδι	JU
KU  [κου:]	τρώω & πίνω	στόμα	KU
MU  [μου:]	Βλέπω/κοιτώ	μάτι	MU
PUS  [που:ς]	Στέλνω	χέρι	PU
QUS  [τσου:ς]	Σηκώνομαι	πόδι	QU
RU  [ρου:]	Μιλώ/λέω	στόμα	RU
RyU  [ριου:]	Περπατώ	πόδι	RyU
RyUR  [ριου:ρ]	Τρέχω	πόδι	RyU
TUV  [του:β]	Έχω	χέρι	TU
TyU  [τιου:]	Ακουμπώ	άνω ή όλο το σώμα	TyU
YU  [γιου:]	διαβάζω	μάτι	YU

 

Δείγμα μη-σωματικών ρημάτων

Μη-σωματικά ρήματα	έννοια	Αρχική λέξη	Ρίζα αρχικής λέξης
APLIS (vt)	συμπαθώ	APLI	AP
APLOS (vt)	αγαπώ	APLO	AP
BIIKOnS (vt)	κατασκευάζω	BIIKOn	BII
EDKEIS (vt)	Εκπαιδεύω	EDKEI	ED
EHyUZ (vi)	Κοιμάμαι	EHyU	EHy
IYUS (vt)	Θέλω	IYUS	IY
UDAKKS (vt)	επιτίθεμαι	UDAKK	UD

 

●   Χρόνος

Τα ρήματα δεν έχουν διαφορετικό τύπο για να για να δηλώσουν το γένος και αριθμό του υποκειμένου της πρότασης. Ο παρελθοντικός χρόνος σχηματίζεται προσθέτοντας –ΤΑ ή –Τ (και τα δύο προφέρονται [τα]. Το ‘-‘ δεν πρέπει να διαβάζεται.) αμέσως μετά τον απλό τύπο (παροντικός χρόνος) των ρημάτων. Ο μελλοντικός χρόνος σχηματίζεται προσθέτοντας -RE ή –R (και τα δύο προφέρονται [ρε]).      

Παράδειγμα.  APLIS    [απλις]  (‘συμπαθώ’ στα Ελληνικά/ ‘like’ in English)

APLIS-T  [απλιστα]  (συμπαθούσα)

APLIS-R  [απλισρε]  (θα συμπαθήσω)

●   Ενεργητική και παθητική φωνή

Ex.  APLIS-In    [απλισιΝ]  (liking)

APLIS-ZE    [απλισζε]  (is liked )
APLIS-TInZE  [απλισταιΝζε]  (was being liked)

APLIS-RInZE  [απλισριNζε]  (will be liked)

Ο παρακάτω πίνακας υποδεικνύει τους πιθανούς συνδυασμούς εξακολουθητικού χρόνου και παθητικής φωνής, χρησιμοποιώντας το ρήμα DU [ντου:], το οποίο προέρχεται από το αγγλικό ρήμα ‘do’.

 

	Παρελθόν	Παρόν	Μέλλον
Εξακολουθητικός	DU-TIn  [ντου: ταιN]	DU-In  [ντου: ιN]	DU-RIn  [ντου: ρειΝ]
Παθητική	DU-TZE  [ντου: ταζε]	DU-ZE  [ντου: ζε]	DU-RZE  [ντου: ρεζε]
Εξακολουθητικός-παθητική	DU-TInZE  [ντου: ταιΝζε]	DU-InZE  [ντου: ιΝζε]	DU-RInZE  [ντου: ρειΝζε]

 

●   　Αιτιολογικά Ρήματα:  BLE [μπλε] (φτιάχνω ή έχω)  and  BLU [μπλου:] (ευγενικό αιτιολογικό).

(σημείωση) 　Τα παραπάνω εξηγούνται μερικώς με το σχήμα SOCV (SVOC).

Ακολουθεί το βασικό σχήμα αιτιολογικών προτάσεων:  

Τ1:  S + ( O + C ) + BLE.
Τ2:  S + BLE + ( O + C ).

Τ1:  S + ( O + C ) + BLU.
Τ2:  S + BLU + ( O + C ).

Είναι σημαντικό ότι το 'O' εκφράζεται με απλό τύπο, και επομένως το ‘O’ δεν παίρνει ποτέ –Ο στο τέλος του.
Όπως φαίνεται παραπάνω, η σημασία του σχήματος (O + C) είναι όμοια με αυτή του παρακάτω σχήματος (S₂ + V₂ ).

Τ1:  S₁ +  ( S₂ + V₂ )  + BLE.
Τ2:  S₁ + BLE  +  ( S₂ + V₂ ).

Παράδειγμα:  Έκανα το παιδί μου να πάει σχολείο.

Τ1:  SE  SEI  BOQIL  AnXUL  UT  go  BLE-T.
Τ2:  SE  BLE-T  SEI  BOQIL  go  UTL  AnXUL.

     <Σημείωση> 'BOQIL' σημαίνει 'παιδί'. Η λέξη 'BOQIL' είναι σε απλό τύπο, και επομένως δεν έχει ούτε-Ο ούτε - W  στο τέλος της. 'AnXUL' σημαίνει ‘σχολείο’.

Εάν V₂ (= C) έχει οποιαδήποτε αντικείμενο O₂, η δομή της πρότασης θα είναι όπως ακολουθεί.

Τ1:  S₁ + ( S₂ + O₂ + V₂ ) + BLE.
Τ2:  S₁ + BLE + ( S₂ + V₂ + O₂ ).

Είναι σημαντικό ότι το S₂ (= O)  δεν έχει πάρει ούτε -W ούτε -O, ενώ το O₂ έχει πάρει -O.

Παράδειγμα:  Θα κάνουμε τους γονείς μας να αγοράσουν ένα μεγάλο λεξικό.

Τ1:  SEN  SENI  ILynT  AUB  BEEDIK-O  UYB  BLU-R.
Τ2:  SEN  BLU-R  SENI  ILynT  UYB  AUB  BEEDIK-O.

      <Σημείωση>  Η λέξη 'BLU' είναι πιο ευγενική από τη λέξη BLE. 'SENI  ILynT' (γονείς μας) δεν έχουν πάρει ούτε -O ούτε -W. 'ILynT' σημαίνει ‘μητέρα και πατέρας’ (γονείς).  'AUB' σημαίνει ‘μεγάλο’, ‘BEEDIK’ σημαίνει ‘λεξικό’, και ‘UYB’ σημαίνει ‘αγοράζω’.

Εάν V₂ (= C) έχει δύο οποιαδήποτε αντικείμενα O_2α and O_2β η δομή της πρότασης θα είναι όπως ακολουθεί.

Τ1:  S₁ + ( S₂ + O_2a + O_2b + V₂ ) + BLE.
Τ2:  S₁ + BLE + ( S₂ + V₂ + O_2a + O_2b ).

Παράδειγμα:   Τον έκανα  να δώσει τηγανητό κοτόπουλο  στον σκύλο μας.

Τ1:  SE  MAFE  SENI  dog-O  fried-chiken-O  give  BLE-T.
Τ2:  SE  BLE-T  MAFE  give  SENI  dog-O  fried-chiken-O.

Η παρακάτω πρόταση επίσης εκφράζεται χρησιμοποιώντας τη λέξη 'BLE'.

Παράδειγμα:   Οι γονείς κάνανε την κόρη τους ιατρό.

Τ1:  ILynT-W  FEI  ILyUTE  UKyUMIST  BLE-T.
Τ2:  ILynT-W  BLE-T  FEI  ILyUTE  UKyUMIST.

● Ενέργειες πληθυντικού αριθμού

Ταυτόχρονες και παράλληλες ενέργειες υποδεικνύονται βάζοντας ‘,’ ανάμεσα στα δύο ρήματα, ή συνδέοντας δύο ρήματα με OnD, που σημαίνει ‘και’. Οι ενέργειες για τις οποίες η χρονική σειρά δεν είναι τόσο σημαντική υποδεικνύονται επίσης όπως το παρακάτω παράδειγμα. 

Παράδειγμα:  Εμείς πίνουμε και τρώμε..

Τ1:  SEN  KUI,  KUD.
Τ2:  SEN  KUI,  KUD.

Τ1:  SEN  KUI  OnD  KUD.
Τ2:  SEN  KUI  OnD  KUD.

     <Σημείωση> 'KUI' σημαίνει 'τρώω', και 'KUD' σημαίνει 'πίνω'.

Παράδειγμα: Εμείς φάγαμε και ήπιαμε.

Τ1:  SEN  KUI-T  OnD  KUD.
Τ2:  SEN  KUI-T  OnD  KUD.

     <Σημείωση> Το '-T' (που συμβολίζει παρελθοντικό χρόνο) δεν πάει απαραίτητα στο δεύτερο ρήμα της πρότασης όταν και τα δύο ρήματα έχουν τον ίδιο χρόνο (παρελθοντικός χρόνος σε αυτό το παράδειγμα).

●　Διαδοχικές ενέργειες

Δύο (ή τρία) ρήματα τοποθετούνται σε διαδοχική χρονική σειρά χρησιμοποιώντας το OZn. Το OZn [οζΝ] σημαίνει ‘κατόπιν’ ή ‘έπειτα’ στα Ελληνικά.


Παράδειγμα:  Πήγε και κοιμήθηκε εκεί.

Τ1:  DAFE  go-T  OZn  BOIE  sleep.
Τ2:  DAFE  go-T  OZn  BOIE  sleep.

    <Σημείωση> Η λέξη 'BOIE' σημαίνει 'εκεί'. Τα επιρρήματα τοποθετούνται πριν από ρήματα αν και γενικά αυτά (επιρρήματα, επιρρηματικές φράσεις, επιρρηματικές φραστικές δομές) έχουν ελευθερία ως προς την θέση τους μέσα στην πρόταση. Αν δεν επιθυμούμε να δώσουμε έμφαση στην χρονική σειρά των ρημάτων, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πάλι OnD αντί OZn. Παρεμπιπτόντως η λέξη 'TOIE' σημαίνει ‘εδώ’. 

 

·      Αιτία και Αποτέλεσμα

Τα προσωπικά συναισθήματα (χαρά, θυμός, έκπληξη, κλπ.) και τα αίτια τους εκφράζονται από μια ομάδα αντίστοιχων ρημάτων και ‘UE’ (‘UEL’ για Τ2). Οι λέξεις ‘UE’ και ‘UEL’ είναι δράστες προσδιορισμού (postposition for M1and preposition for M2) και σημαίνουν ‘στο’, ‘από’ ή ‘με’ στα Ελληνικά.

Παράδειγμα: Εξεπλάγην με αυτό.

Τ1: SE  TE  UE  IHSAZ-T.

Τ2: SE  IHSAZ-T  UEL  TE.

<Σημείωση> ‘IHSAZ’ σημαίνει ‘εκπλήσσομαι’. ‘IHSAZ’ συχνά συνοδεύεται από δράστες προσδιορισμού

UE (UEL για Τ2), το οποίο δείχνει το αίτιο της έκπληξης.

Παράδειγμα: The person was surprised at seeing it.

Τ1:  FE  TE-O  MU-M  UE  IHSAZ-T.

Τ2:  FE  IHSAZ-T  UEL MU-M  TE-O.

 

<Σημείωση> ‘MU’ σημαίνει 'to see'.   Το ‘Ρήμα-M’ είναι Ρήμα-ουσιαστικό, Το οποίο αντιστοιχεί στο γερούνδιο στα Ελληνικά. Θα μάθουμε το Ρήμα-ουσιαστικό αργότερα.  

Τα παραπάνω παραδείγματα είναι καλύτερα από τα παρακάτω γιατί είναι συντομότερα κατά ένα γράμμα.

 

Τ1:  FE  TE-O  MU-T  OZn  IHSAZ-T.

Τ2:  FE  MU-T  TE-O   OZn  IHSAZ-T.

 

●   Γενικά και Ειδικά ρήματα

Γενικά ρήματα όπως ‘σχεδιάζω’, ‘σκέφτομαι’ και ‘θέλω’ συνήθως συνοδεύονται από ειδικά ρήματα όπως ‘γράφω’, ‘αγοράζω’ και ‘κολυμπώ’. Στην Noxilo, αυτά τα ρήματα συνδέονται με ‘<’ για Τ1 και ‘>’ για Τ2. Και το ‘<’ και το ‘>’ προφέρονται ελαφρά ως [Ν]. Παρακαλώ σημειώστε ότι η σειρά των δύο ρημάτων είναι αντίθετη για Τ1 και Τ2 όπως φαίνεται παρακάτω. Αν ο χρόνος των δύο ρημάτων είναι ίδιος, το μόριο προσδιορισμού του χρόνου μπορεί να παραλειφθεί.     

Τ1:  ειδικό ρήμα <  γενικό ρήμα           Παράδειγμα:  κολυμπώ  <  θέλω

Τ2:  γενικό ρήμα >  ειδικό ρήμα           Παράδειγμα:  θέλω  >  κολυμπώ

 

Παράδειγμα:  Θέλω να κολυμπήσω.

 

Τ1:  SE  swim  <  IYUS       Προφέρεται [se] [swim] [N] [iyu:s].

Τ2:  SE  IYUS  >  swim       Προφέρεται [se] [iyus] [N] [swim].

 

       <Σημείωση> ‘SE’ σημαίνει ‘Εγώ’. ‘IYUS’ σημαίνει ‘θέλω’.

Παρεμπιπτόντως, ‘IYAA’ σημαίνει ‘θα ήθελα’ (ευγενική έκφραση της λέξης ‘IYUS’), και ‘IYAnS’ σημαίνει ‘απαιτώ’, το οποίο συνήθως χρησιμοποιείται κατά νομικής βάσης.                 

 

●   Auxiliary  verbs　

Τα βοηθητικά ρήματα προσδιορίζουν τα ρήματα. Έχουν μόνο ένα τύπο και δεν αλλάζουν ποτέ για να υποδείξουν χρόνο ή αριθμό. Τοποθετούνται ακριβώς πριν από το ρήμα. 

Λίστα βοηθητικών ρημάτων

Βοηθητικά Ρήματα	Σημασία	Παρατηρήσεις
GIKA  [gika]	Μπορώ	Άδεια
GIKI    [giki]	Καλύτερα να κάνω
GI       [gi]	Θα κάνω, σίγουρα θα κάνω
GIKE   [gike]	Έτοιμος να κάνω
GIKO  [giko]	Έχω κάνει	Ολοκλήρωση
GILA   [gila]	Έχω κάνει ποτέ	Εμπειρία
GILI    [gili]	Πρέπει	Πιθανότητα (με αυτοπεποίθηση)
GIL     [gil(u)]	Έχω κάνει	Συνέχεια
GILE   [gile]	Κάνω με ευχαρίστηση
GILO  [gilo]	Τολμώ να κάνω
GIMA  [gima]	Μπορώ	Δυνατότητα
GIMI   [gimi]	Θα πρέπει	Υποχρέωση (Θα πρέπει να πάω)
GIM    [gim(u)]	Πρέπει	Ισχυρή υποχρέωση
GIME  [gime]	Ενδέχεται	Υπόθεση
GIMO  [gimo]	Θα πρέπει	Φυσικό αποτέλεσμα
GIVA  [giva]	Κάνω απρόθυμα
GIVI   [givi]	Δεν μπορώ να μην κάνω
GIVLI  [givli]	Κάνω σαν να κάνω κάτι άλλο
GIVn   [givN]	Κάνω μάταια
GITT  [gi_tu]	Εύχομαι (θα έκανα, θα είχα κάνει)	Ευχή για το αντίθετο από αυτό που είναι.

 

 Χρήση Βοηθητικών Ρημάτων.

 

GILA  go-T   [γκιλα γκο:τα] ...... έχει ποτέ πάει

NAI  GILA  go-T   [ναι γκιλα γκο:τα] ...... καμία εμπειρία ότι πήγε

GILA  NAI  go-T   [γκιλα ναι γκο:τα] ...... εμπειρία ότι δεν πήγε

NAI  GILA  NAI  go-T   [ναι γκιλα ναι γκο:τα] ...... καμία εμπειρία ότι δεν πήγε

 

GIME  go

NAI  GIME  go

GIME  NAI  go

NAI  GIME  NAI  go

 

GIMA  go

NAI  GIMA  go

GIMA  NAI  go

NAI  GIMA  NAI  go

 

GIME  GIMA  go

GIME  GIMA  NAI  go

GIME  NAI  GIMA  go

NAI  GIME  GIMA  go

 

(Σημείωση)  GIME  GIMA μπορεί να γραφτεί ως GIME-MA , και διαβάζεται [γκιμεμα].

 

Παράδειγμα:  Ενδέχεται να μπορεί να πάει.

 

Τ1:  DAFE  GIME-MA  go.

Τ2:  DAFE  GIME-MA  go.

 

Παράδειγμα: Είναι παντρεμένοι για 30 χρόνια.

 

Τ1:  FEN  30  SAAL  KAn  GIL  marry-T.

Τ2:  FEN  GIL  marry-T  30  SAAL  KAn.

 

     <Σημείωση> ‘Kan’ σημαίνει ‘για’ (χρονική περίοδος), το οποίο μπορεί να αντικατασταθεί με ‘URP’ (‘URPL’ για Τ2).

Παράδειγμα:  Δεν έχω πάει ποτέ στην Κωνσταντινούπολη.  

 

Τ1:  SE  Istanbul  UT  GILA go-T.

Τ2:  SE  GILA go-T UTL  Istanbul.

 

Παράδειγμα:  Έχω πάει στην Κωνσταντινούπολη.

Τ1:  SE  Istanbul  AT  GILA  RIZ-T.

Τ2:  SE  GILA  RIZ-T  ATL  Istanbul.    

 

GITT  [γκι_του]   

 

Η λέξη ‘GITT’ χρησιμοποιείται για να δείξει ότι οι δύο ενέργειες σε μια δυνητική πρόταση και μια κύρια πρόταση είναι αναληθής.

 

Παράδειγμα: Εάν αυτό ήταν αλήθεια, θα είχα γράψει ένα γράμμα πίσω σε εκείνη.

Τ1:  TE  true  RI-T  EEF,  SE  DAFE-O  letter-O  GITT  write-T.

Τ2:  EEFL  TE  RI-T  true,  SE  GITT  write-T  DAFE-O  letter-O.

 

       <Σημείωση> ‘TΕ’ σημαίνει ‘το’ ή ‘αυτό’.   ‘DAFE-O’ σημαίνει ‘εκείνη’. ‘EEF’ (‘EEFL’ για Τ2) σημαίνει ‘εάν’. ‘TE’ ήταν αναληθής, συνεπώς δεν έγραψα ένα γράμμα σε εκείνη.

 

Παράδειγμα:   Εάν αυτό ήταν αλήθεια, θα έγραφα ένα γράμμα σε εκείνη.

 

Τ1:  TE  true  RI  EEF,  SE  DAFE-O  letter-O  GITT  write.

Τ2:  EEFL  TE  RI  true,  SE  GITT  write  DAFE-O  letter-O.

 

       <Σημείωση> Αυτό δεν είναι αλήθεια, οπότε δεν θα γράψω ένα γράμμα σε εκείνη.

 

Παράδειγμα:  Εάν αυτό ήταν να είναι αλήθεια, θα έγραφα ένα γράμμα σε εκείνη.

 

Τ1:  TE  true  RI-R  EEF,  SE  DAFE-O  letter-O  GITT  write-R.

Τ2:  EEFL  TE  RI-R  true,  SE  GITT  write-R  DAFE-O  letter-O.

 

       <Σημείωση> Αυτό δεν θα είναι ποτέ αλήθεια, οπότε δεν θα γράψω ένα γράμμα σε εκείνη.

(Σημείωση)  Στην NOXILO, οι δυνητικές προτάσεις διαχειρίζονται από τη λέξη ‘EEF’ (=εάν)  που εισάγει φραστικές δομές για Τ1 και ‘EEFL’ (=εάν) για Τ2. Οι δυνητικές προτάσεις της NOXILO χωρίς ‘GITT’ δεν δείχνουν αναληθές ή ψευδές περιεχόμενο των δυνητικών προτάσεων. Ωστόσο, όταν το ‘GITT’ χρησιμοποιείται σε κύρια πρόταση, το περιεχόμενο των δυνητικών προτάσεων και κυρίων προτάσεων με ‘GITT’ είναι εξίσου ψευδές. 

 

●   Ρηματικοί Τύποι

 

Υπάρχουν δύο ειδών ρηματικοί τύποι, ρήμα- ουσιαστικό και ρήμα- επίθετο. Αυτοί οι τύποι φτιάχνονται προσθέτοντας συγκεκριμένα γράμματα (-M, -D, ή –K) στο τέλος των ρημάτων. Οι τύποι ρήματος- ουσιαστικού (ρήμα-Μ ή ρήμα-D) λειτουργούν ως ρήματα και ως ουσιαστικά ταυτόχρονα. Η αντίστοιχη λειτουργία του τύπου ρήμα-ουσιαστικό στην Αγγλική γλώσσα είναι το γερούνδιο. Κατά τον ίδιο τρόπο ο τύπος ρήμα-επίθετο λειτουργεί ως ρήμα και ως επίθετο. Η λειτουργία του τύπου ρήμα-επίθετο (ρήμα-Κ) μοιάζει με αυτήν των μετοχών και των αναφορικών αντωνυμιών στην Αγγλική γλώσσα. 

 

●   Ρήμα-ουσιαστικό

Ο τύπος ρήμα- ουσιαστικό σχηματίζεται προσθέτοντας –Μ ή – D στο τέλος του ρήματος. Ρήμα-Μ αντιστοιχεί σε ‘αυτό + (S) + V + (O)’, και ρήμα- D σε ‘εάν + (S) + V + (O)’ στα Ελληνικά. Οι τύποι ρήμα-ουσιαστικό λειτουργούν ως ρήμα και ουσιαστικό ταυτόχρονα. Ο τύπος ρήμα-ουσιαστικό ως ρήμα, μπορεί να έχει αντικείμενο/κατηγορούμενο, και ως ουσιαστικό μπορεί να γίνει υποκείμενο, αντικείμενο ή κατηγορούμενο. Ακόμα, ο τύπος ρήμα-ουσιαστικό συνδυάζεται με δράστες προσδιορισμού για να σχηματίσουν επιθετικές φράσεις ή επιρρηματικές φράσεις, οι οποίες προσδιορίζουν ουσιαστικά, επίθετα, επιρρήματα, ρήματα ή ολόκληρες προτάσεις.     

(Σημείωση)  Οι δράστες προσδιορισμού στον Τύπο ΙΙ αντιστοιχούν στις προθέσεις.

 

Ρήμα-M

	Παρελθόν	Παρόν	Μέλλον
Βασικό	-TM [ταμ]	-M [μ]	-RM [ρεμ]
Εξακολουθητικό	-TInM [ταιΝμ]	-InM [ιΝμ]	-RInM [ρειΝμ]
Παθητικό	-TZEM [ταζεμ]	-ZEM [ζεμ]	-RZEM [ρεζεμ]
Εξακολουθητικό- Παθητικό	-TInZEM [ταιΝζεμ]	-InZEM [ιΝζεμ]	-RInZEM [ρειΝζεμ]

             

Παράδειγμα:  Το να βλέπεις είναι να πιστεύεις.

 

Τ1:  MU-M-W  IYBELS-M  (RI). 　　　　Προφέρεται [mu:mwa  iybelsm  (ri)]

Τ2:  MU-M-W  (RI)  IYBELS-M.

 

  <Σημείωση> ‘MU’ σημαίνει ‘βλέπω’, και ‘IYBELS’ ‘πιστεύω’. ‘RI’ μπορεί να παραλειφθεί.

 

Ρήμα-D  (= εάν)

	Παρελθόν	Παρόν	Μέλλον
Βασικό	-TD [ταντ]	-D [ντ]	-RD [ρεντ]
Εξακολουθητικό	-TInD [ταιΝντ]	-InD [ιΝντ]	-RInD [ρειΝντ]
Παθητικό	-TZED [ταζεντ]	-ZED [ζεντ]	-RZED [ρεζεντ]
Εξακολουθητικό- Παθητικό	-TInZED [ταιΝζεντ]	-InZED [ιΝζεντ]	-RInZED [ρειΝζεντ]

                            

Παράδειγμα:  Το θέμα είναι εάν θα πάς.

 

Τ1:  Point-W  ME  ITU-RD  (RI).

Τ2:  Point-W  (RI)  ME  ITU-RD.

 

      <Σημείωση> ‘ITU’ σημαίνει ‘πάω’.

 

●   Ρήμα-επίθετο

Ο τύπος ρήμα-επίθετο σχηματίζεται προσθέτοντας –Κ στο τέλος του ρήματος και προσδιορίζει ουσιαστικά, τα οποία γίνονται υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο ή το σώμα μιας φράσης προσδιορισμού.

 

Ρήμα-K

Οι λειτουργίες του τύπου ρήμα-Κ μοιάζουν με εκείνες των μετοχών, και των σχετικών αντωνυμιών. Ο τύπος ρήμα-Κ προσδιορίζει ουσιαστικά. Το παρακάτω είναι ένας πίνακας του τύπου ρήμα- επίθετο, το οποίο χρησιμοποιεί το ρήμα ‘IMS’ (‘ρωτάω’ στα Ελληνικά).

	Παρελθόν	Παρόν	Μέλλον
Βασικό	IMS-TK [ιμς τακ]	IMS-K [ιμς κου]	IMS-RK [ιμς ρεκ]
Εξακολουθητικό	IMS-TInK [ιμσταιΝκ]	IMS-InK [ιμς ΙνΚ]	IMS-RInK [ιμς ρειΝκ]
Παθητικό	IMS-TZEK [ιμσταζεκ]	IMS-ZEK [ιμς Ζεκ]	IMS-RZEK [ιμσρεζεκ]
Εξακολουθητικό- Παθητικό	IMS-TInZEK [ιμσταιΝζεκ]	IMS-InZEK [ιμσιΝζεκ]	IMS-RInZEK [ιμσρειΝζεκ]

Παράδειγμα: 　Το άτομο που ετοιμάζεται να ρωτήσει μια ερώτηση είναι έτοιμο να σηκωθεί.

 

Τ1:  IMKE-O　IMS-K  REn-W  GIKE  stand-up.

Τ2:  REn-W  IMS-K　IMKE-O  GIKE  stand-up.

 

  <Σημείωση> ‘IMKE’ σημαίνει ‘ερώτηση’. ‘IMS’ σημαίνει ‘ρωτάω’, και ‘REn’, άτομο. ‘GIKE’ είναι βοηθητικό ρήμα και σημαίνει ‘έτοιμος να’.

 

Παράδειγμα: 　Το άτομο που δεν ρώτησε έφυγε.

 

Τ1:  NAI  IMS-TK  REn-W  leave-T.

Τ2:  NAI  IMS-TK  REn-W  leave-T.

 

Παράδειγμα: 　Το άτομο που ρωτάται είναι αξιωματικός του Αμερικάνικου στρατού.

 

Τ1:  IMS-ZEK  REn-W  U.S.  Army  UB  officer  (RI).

Τ2:  IMS-ZEK  REn-W  (RI)  officer  UBL  U.S.  Army.

 

  　　<Σημείωση> ‘IMS’ σημαίνει ‘ρωτάω’, και ‘IMS-ZEK’ σημαίνει ‘αυτός που ρωτάται’.  ‘ZE’ είναι ο παθητικός τύπος ρήματος. ‘UB’ (‘UBL’ για Τ2) είναι δράστης προσδιορισμού και σημαίνει ‘του’. ‘U.S. Army UB officer’ μπορεί να γραφτεί και ‘U.S. Army'Z officer’ ή απλά ‘U.S. Army officer’.

Παράδειγμα:  Το άτομο που κολύμπησε, σήκωσε το χέρι σου!

 

Τ1:  YO  Swim-TK  JE  hand-O  EOPS.

Τ2:  YO  Swim-TK  JE  EOPS  hand-O.

 

　　　<Σημείωση> ‘Swim-TK’ διαβάζεται [σουιμτακ]. ‘JE’ είναι προσωπική αντωνυμία και σημαίνει ‘αυτός’. ‘EOPS’ σημαίνει ‘σηκώνω’. Προτάσεις προστακτικής ξεκινούν με ‘YO’.  

 

●   Ερωτηματικές Προτάσεις

 

Υπάρχουν τέσσερεις τύποι ερωτηματικών προτάσεων στη NOXILO, όπως φαίνεται παρακάτω.

Τύπος 1: Ζητάει μόνο απάντηση τύπου YUP (‘Ναι’ στα Ελληνικά) ή NAI (‘Όχι’ στα Ελληνικά)

Τύπος 2: Ζητάει επεξήγηση.

Τύπος 3: Tag questions.

Τύπος 4: Ρητορικές ερωτήσεις (Ειρωνεία).

 

Οι ερωτηματικές προτάσεις στη  NOXILO έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

 

●  Ο τύπος 1 και τύπος 2 έχουν ‘?’ ή  ‘ESK’  στην αρχή της πρότασης.

●  Ο τύπος 2 περιλαμβάνει τις ερωτηματικές λέξεις που φαίνονται στην αριστερή στήλη του παρακάτω πίνακα, και, σε αντίθεση με την Αγγλική γλώσσα, οι ερωτηματικές λέξεις τοποθετούνται στην πρόταση όπου θα βρίσκονταν κανονικά οι απαντήσεις που λείπουν.

●  Ο τύπος 3 (Tag questions) έχει τη λέξη ‘ETOn’ στο τέλος της πρότασης.

●  Ο τύπος 4 (Ρητορικές) έχει  ‘ENA’  στην αρχή της πρότασης. Επίσης, αυτού του τύπου ερωτηματικές προτάσεις κάποιες φορές περιέχουν ερωτηματικές λέξεις όπως ‘HyA’ (‘γιατί’ στα Ελληνικά) και ‘HyE’ (‘πώς’).  

●  Η σειρά των λέξεων στις ερωτηματικές προτάσεις είναι ίδια με αυτή των καταφατικών προτάσεων. Η σειρά των λέξεων δεν αλλάζει για κανέναν λόγο στη  NOXILO, εκτός της αντιστροφής μεταξύ των Τ1 και Τ2.

●　Προφορικά, το ‘?’ (ή ‘ESK’) μπορεί απλά να προφέρεται [ε] αντί για [εσκ].

 

Ερωτηματικές λέξεις	Προφορά	Κατάταξη	Σημασία
HA HAS HANA	[χα] [χας] [χανα]	Ερωτηματική Αντωνυμία Ερωτηματικό ρήμα Ερωτηματικό επίθετο	Τι
HI HIS HINA HILI	[χι] [χις] [χινα] [χιλι]	Ερωτηματική Αντωνυμία Ερωτηματικό ρήμα Ερωτηματικό επίθετο Ερωτηματικό επίρρημα	Ποιό
HU	[χου:]	Ερωτηματική Αντωνυμία	Ποιός
HE HENA HELI	[χε] [χενα] [χελι]	Ερωτηματική Αντωνυμία Ερωτηματικό επίθετο Ερωτηματικό επίρρημα	Πότε
HO HONA HOLI	[χο] [χονα] [χολι]	Ερωτηματική Αντωνυμία Ερωτηματικό επίθετο Ερωτηματικό επίρρημα	Πού
HyA HyAA	[χια] [χια:]	Ερωτηματικό μόριο Ερωτηματικό επίρρημα	Γιατί
Hy HyNA HyLI	[χιου] [χιουνα] [χιουλι]	Ερωτηματική Αντωνυμία Ερωτηματικό επίθετο Ερωτηματικό επίρρημα	Πόσο (βαθμό)
HyE HyELI	[χιε] [χιελι]	Ερωτηματική Αντωνυμία Ερωτηματικό επίρρημα	Πώς (μέθοδος)
ESK  or   ?	[εσκ], [ε] προφορικά	Ερωτηματικό επίρρημα	Τοποθετείται στην αρχή των ερωτηματικών προτάσεων.
ETOn	[ετον]	Ερωτηματικό επίρρημα	Tag questions
ENA	[ενα]	Ερωτηματικό επίρρημα	Ρητορικές ερωτήσεις (Ειρωνεία)

 

Ακολουθούν κάποια παραδείγματα των τύπων 1 και 2.

●          Τύπος 1

 

Παράδειγμα:  Έφαγες μεσημεριανό;

 

Τ1 :  ? ME  lunch-O  KU-T.

Τ2 :  ? ME  KU-T  lunch-O.

 

<Σημείωση> ‘KU’ σημαίνει ‘τρώω και πίνω’. Μια πιθανή απάντηση στην παραπάνω ερώτηση θα ήταν όπως ακολουθεί:           

Τ1,  Τ2:   YUP  ή

Τ1,  Τ2:   YUP, SE KU-T.   ή   YUP, SE DU-T.

ή

Τ1,  Τ2:   NAI  ή

Τ1,  Τ2:   NAI, SE NAI KU-T.  ή  NAI, SE NAI DU-T.

 

·                     Τύπος 2

Η προφανής διαφορά μεταξύ των ερωτηματικών προτάσεων της NOXILO και των αντίστοιχων προτάσεων στην Αγγλικά γλώσσα είναι η θέση των ερωτηματικών λέξεων στην πρόταση. Όπως προαναφέρεται, οι ερωτηματικές λέξεις της NOXILO πρέπει να τοποθετούνται εκεί που θα βρίσκονταν οι λέξεις-απαντήσεις που λείπουν. Επιπλέον, η σειρά των λέξεων δεν αλλάζει ποτέ και παραμένει ίδια με τη σειρά των λέξεων των καταφατικών προτάσεων. Προφορικά, το ‘?’ (ή ‘ESK’) μπορεί να προφέρεται [ε] αντί για [εσκ].  

 

Παράδειγμα:   Ποιο είναι το πρόβλημα;

 

Τ1 :  ?  HA  problem  (RI).

Τ2 :  ?  HA  (RI)  problem.

 

    <Σημείωση> Το ‘-E’ που συμπληρώνει την λέξη ‘problem’ δεν χρειάζεται γιατί η πρόταση είναι απλή. Το ‘RI’ μπορεί να παραλειφθεί επειδή ο τύπος της πρότασης στον ενεστώτα είναι ‘S be C’ (SC be για Τ1).

Παράδειγμα:   Τι έφαγες;

 

Τ1 :  ?  ME  HA-O  KUI-T.

Τ2 :  ?  ME  KUI-T  HA-O.

 

<Σημείωση> ‘KUI’ σημαίνει ‘τρώω’, και ‘KUD’ σημαίνει ‘πίνω’, και ‘KU’ σημαίνει ‘τρώω και πίνω’ (=έχω). Η λέξη ‘KUI’ μπορεί να αντικατασταθεί από τη λέξη από τη λέξη ‘KU’ σε αυτό το παράδειγμα.

 

Παράδειγμα:   Σε τι χρησιμεύουν αυτά τα κομμάτια;

 

Τ1 :  ?  TE  HAI  part  (RI).

Τ2 :  ?  TE  (RI)  HAI  part.

 

<Σημείωση>  ‘HAI’ είναι η κτητική μορφή του ‘HA’, το οποίο δεν υπάρχει στην Αγγλική γλώσσα.

<Σημείωση>  Πιθανή απάντηση θα ήταν:

           Τ1:  TE engine UB parts (RI).

           Τ2:  TE (RI) parts UBL engine.

 

Ο παρακάτω πίνακας περιλαμβάνει τις ερωτηματικές λέξεις που χρησιμοποιούνται στους τύπους 2, 3, και 4.

 

 

 

Ερωτ. Αντων. Υποκείμενο	Κτητική	Κατηγ.	Αντικ.	Ερωτ. Ρήμα	Ερωτ. Επίθ.	Ερωτ. Επίρρ.	Ερωτ. Μόριο	Επικεφ. φράσεων	Σημασία
HA Τί	HAI Τί	HA-E Τί	HA-O Τί	HAS Τί κάνω	HANA Τί				Τί
HI Ποιό	HII Ποιό	HI-E Ποιό	HI-O Ποιό	HIS Κάνω ποιό	HINA Ποιό	HILI Ποιό			Ποιό
HU Ποιός	HUI Οποίου	HU-E Οποίου	HU-O Οποίου						Ποιός
HE Πότε	HEI Πότε	HE-E Πότε	HE-O Πότε		HENA Πότε	HELI Πότε		EED	Πότε
HO Πού	HOI Πού	HO-E Πού	HO-O Πού		HONA Πού	HOLI Πού		AAT	Πού
						HyAA Γιατί	HyA Γιατί	IID	Γιατί
Hy Πόσο	HyI Πόσο	Hy-E Πόσο	Hy-O Πόσο		HyNA Πόσο	HyLI Πόσο			Πόσο (βαθμός)
HyE Πώς	HyEI Πώς	HyE-E Πώς	HyE-O Πώς			HyELI Πώς			Πώς (μέθοδος)

 

 

●    Επίθετα

Τα επίθετα στη NOXILO είναι παρόμοια με αυτά της Αγγλικής γλώσσας. Τοποθετούνται πριν από ουσιαστικά ή αντωνυμίες, και έτσι μια φράση όπως ‘AOBI DAFE’ (= όμορφη Είναι) είναι δυνατή στη NOXILO. Τα επίθετα δεν αλλάζουν ποτέ τύπο. Στη NOXILO δεν υπάρχουν άρθρα όπως ‘ένα’ και ‘το’. Σε αυτό το σημείο, οι ενδιαφερόμενοι συμβουλεύονται να απομνημονεύσουν τα παρακάτω ειδικά επίθετα. 

 

Επίθετα	Προφορά	Σημασία
TO	[το]	αυτό
BOI	[μπόι]	εκείνο
SOM	[σομ]	κάποιο
MUQ	[μου:τς]	πολύς/πολύ
PLU	[πλου]	πολλαπλός
SGL	[σκγλ]	μονός
OOL	[οολ]	όλος
NAI	[νάι]	κανείς

 

Τα γενικά επίθετα είναι τα πιο κοινά επίθετα που υποδεικνύουν μια συγκεκριμένη κατάσταση, όπως ‘κόκκινο’, ‘ευγενικός’, ‘τελευταίος’, ‘αφηρημένο’, ‘γρήγορο’, ‘ακόλουθο’, κλπ. Οποιοδήποτε γενικό επίθετο από τις ΔΑΛ έχει, όπως και τα ουσιαστικά και τα σωματικά ρήματα, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ορθογραφίας, που λέγεται ‘ρίζα’, το οποίο παρουσιάζεται λεπτομερώς στην σελίδα 6. Ακολουθούν κάποια παραδείγματα.

 

Ρίζες & οι σημασίες τους                    Γενικά επίθετα με την ρίζα

AI     βάση, λογική……………….AIDRn (άμεσος),  AInD (ανεξάρτητος),  AIPO    (πιθανό),  AIRI (πραγματικό),  AITR (αληθινό)

AO   καλό, ουδέτερο ……….......AOBI (όμορφος), AOG (καλός), AOIn (διανοούμενος), AOPAA (κατάλληλος), AORDI (έτοιμος 

UE    χαρακτηριστικό, πυκνότητα…….UEKA (καμπυλοτό), UERA (στρογγυλό), UEPO (αιχμηρό), UEST (ίσιο), UESKyA (διάσπαρτο)

UII    κακό……………………………..UIIBA (κακός), UIIG (άσχημος), UIIF (λανθασμένος), UIIDE (επικίνδυνος), UIIMA (τρελός), UIIPA (ατελής)

EI     χρώμα……………………………EIBLA (μαύρο), EILO (κίτρινο), EIMA (κόκκινο), EIPI (ρόζ), EIS (μπλέ), EITA (άσπρο)

Σημειώστε ότι τα παράγωγα επίθετα κληρονομούν τη ‘ρίζα της αρχικής λέξης’ και όχι τις ρίζες που αναφέραμε παραπάνω, και τα περισσότερα παράγωγα επίθετα συχνά έχουν ‘ΝΑ’ ή ‘BL’, μια κατάληξη στο τέλος της λέξης. 

Παραδείγματα παράγωγων επιθέτων:

 

Derived adjectives                                 Original words     

AFAAVNA  (της ευημερίας)…………AFAAV  (ουσιαστικό: υπηρεσία/ευημερία)

IYPENA  (της ελπίδας) ………………IYPE  (ουσιαστικό: ελπίδα)

IHMINA  (του θαυμασμού)…………  IHMI  (ουσιαστικό: θαυμασμός)

PEnXINA  (δηλητηριώδης) ………….PEnXI  (ουσιαστικό: δηλητήριο)

KUBL  (φαγώσιμο) …………………..KU  (σωματικό ρήμα: τρώω και πίνω)

 

Σύγκριση

Τα παρακάτω επιρρήματα τοποθετούνται πριν από τα επίθετα για να μαλακώσουν ή να δυναμώσουν την έννοια των επιθέτων.

LEST  ……  κυρίως μαλακώνει την έννοια των επιθέτων (ή επιρρημάτων)

LEE   ……  μαλακώνει

FAA   ……  δυναμώνει

FAST  ……  κυρίως δυναμώνει

Ο δράστης προσδιορισμού ‘AN’ (‘ANL’ για Τ2) χρησιμοποιείται συχνά όταν γίνονται συγκρίσεις. ‘AN’ (‘ANL’) σημαίνει ‘σε σύγκριση με…’.

Παράδειγμα:  Ήταν πιο ευγενικός σε σύγκριση με εκείνη.

Τ1:  MAFE DAFE AN FAA kind RI-T.

Τ2:  MAFE RI-T FAA kind ANL DAFE.

    <Σημείωση> ‘MAFE’ σημαίνει ‘Αυτός’, και ‘DAFE’ σημαίνει ‘αυτή’.

 

●   Επιρρήματα

Τα επιρρήματα στην ΝΟΧΙLΟ είναι παρόμοια με αυτά της Αγγλικής γλώσσας, τα ρήματα που προσδιορίζουν, τα επίθετα, τα επιρρήματα και τις προτάσεις σαν σύνολο. Τα επιρρήματα δεν αλλάζουν ποτέ τύπο και δεν έχουν κανένα ειδικό χαρακτηριστικό στην ορθογραφία, αλλά τα παράγωγα επιρρήματα έχουν το ‘LI’ ως κατάληξη   .

Παραδείγματα παράγωγων επιρρημάτων:

 

AOBILI  (όμορφα)               ---  από AOBI  (επίθ. όμορφος)

AINESALI  (απαραιτήτως)  ---  από AINESA  (επίθ. απαραίτητος)

IAAKLI  (ευγενικά)             ---  από IAAK  (επίθ. ευγενικός)

Ο παρακάτω πίνακας είναι ένα δείγμα από παράγωγα επιρρήματα που χρησιμοποιούνται συχνά.

 

Επιρρήματα	Προφορά	Σημασία
YUP	[γιου:π]	Ναι
YUPn	[γιου:πΝ]	Ναι, φυσικά
SEAn	[σεαΝ]	Καταλαβαίνω…
NAI	[νάι]	Όχι
NAIn	[νάιΝ]	Ποτέ
NOA	[νοα]	Ούτε
TOA	[τοα]	Εδώ
BOIE	[μπόιε]	Εκεί
BOIT	[μπόιτ]	Τότε
SAI/SAILI	[σαι/σαλι]	Πάλι
TASUn	[τασου:Ν]	Σύντομα
TAFn	[ταφν]	Συχνά
TASAM	[τασαμ]	Κάποιες φορές
WAGO	[ουαγκο]	Προ
XAOn	[σιαοΝ]	Μόνο
YAK	[γιακ]	Για
ZAO	[ζαο]	Πολύ

 

●    Δράστες Προσδιορισμού

Υπάρχουν δύο ειδών δράστες προσδιορισμού (ΔΠ). Οι ΔΠ που συνδέονται με ουσιαστικά (αντωνυμίες, γερούνδιο), και οι ΔΠ που συνδέονται με ρήματα. Και τα δύο είδη σχηματίζουν προσδιοριστικές φράσεις (είτε επιθετικές φράσεις ή επιρρηματικές φράσεις), και προσδιορίζουν άλλες λέξεις όπως ουσιαστικά, αντωνυμίες, επιρρήματα και ρήματα.  

Οποιοιδήποτε ΔΠ στον Τύπο Ι τοποθετούνται μετά από ουσιαστικά, αντωνυμίες, γερούνδιο ή ρήμα, οπότε λέγονται ‘μετά-προθέσεις’, ενώ οι ΔΠ στον Τύπο ΙΙ τοποθετούνται πριν από ουσιαστικά, αντωνυμίες, γερούνδιο ή ρήμα, και οπότε λέγονται ‘προθέσεις’. Δηλαδή το αντίστοιχο των ΔΠ στον Τύπο ΙΙ είναι οι προθέσεις την Ελληνική γλώσσα.  

Τύπος I :   Ουσιαστικό (αντωνυμία, γερούνδιο, ή ρήμα)  +  ΔΠ

Τύπος II :   ΔΠ  +  Ουσιαστικό (αντωνυμία, γερούνδιο, ή ρήμα)

Τα ουσιαστικά, αντωνυμίες ή γερούνδιο, τα οποία συνδυάζονται με ΔΠ είναι πάντα σε θέση υποκειμένου και όχι αντικειμένου, δηλαδή ‘με Εγώ’ στη NOXILO αντί για ‘με εμένα’.

Προσθέτοντας το γράμμα ‘L’ στο τέλος των ΔΠ στον Τύπο Ι φτιάχνονται οι ΔΠ για τον Τύπο ΙΙ. Οπότε οι ΔΠ στον Τύπο ΙΙ έχουν πάντα την κατάληξη ‘L’ και είναι κατά ένα γράμμα (L) μακρύτεροι από τους ΔΠ στον Τύπο Ι.

●　ΔΠ που συνδυάζονται με ουσιαστικά (αντωνυμίες, γερούνδιο) - - -  25 από τους περίπου 80 ΔΠ συνολικά.

 

Τύπος Ι	Τύπος ΙΙ	Σημασία
AB	ABL	Για/ σχετικά με..
AE	AEL	Εκτός από
AF	AFL	Μετά
AN	ANL	Σε σύγκριση με..
AT	ATL	Στο (τοποθεσία)
AY	AYL	Με (μέσον)
IC	ICL	Μέχρι
IL	ILL	Όπως, σαν (ομοιότητα)
IM	IML	Από (προέλευση)
IN	INL	Στο (τοποθεσία/μέρος)
IO	IOL	Για (για χάριν)
IZ	IZL	Με (μαζί)
UA	UAL	Για (Παρ. Καλό για αυτόν)
UB	UBL	Του (Κτήση)
UL	ULL	Σε αντίθεση με..(ανομοιότητα)
UN	UNL	Επί (Επαφή)
UO	UOL	Πριν
UT	UTL	Προς
UZ	UZL	Εκτός (Επιπλέον)
EA	EAL	Στις (ώρα)
ED	EDL	Για/ Αναζήτηση για..
EF	EFL	Εάν
EG	EGL	Εάν (και μόνο εάν)
EO	EOL	Για (αντιστοιχία, σύγκριση)
EU	EUL	Σύμφωνα με..

Παραδείγματα:

Τύπος Ι	Ιαπωνικά	Τύπος ΙΙ	Ελληνικά
Pari  UT (ΔΠ είναι μετα-πρόθεση)	パリ στο	UTL  Pari (ΔΠ είναι πρόθεση)	Στο Παρίσι
7  IM (ΔΠ είναι μετα-πρόθεση)	7 από	IML  7 (ΔΠ είναι πρόθεση)	Από τις 7
SE  IZ (ΔΠ είναι μετα-πρόθεση)	私 με	IZL  SE (ΔΠ είναι πρόθεση)	Με εμένα

<Σημείωση> ‘SE’ σημαίνει ‘Εγώ’.   Και το ‘SE-O  IZ’  αλλά και το ‘IZL  SE-O’ είναι λάθος επειδή ‘SE-O’  είναι σε θέση αντικειμένου.

 

●   ΔΠ που συνδυάζονται με ρήματα

Τύπος Ι	Τύπος ΙΙ	Σημασία
BI	BIL	Δείχνει το βαθμό έντασης μιας κατάστασης χρησιμοποιώντας ένα συγκεκριμένο γεγονός.
CI	CIL	Δείχνει πόσο κατάλληλη ή ακατάλληλη είναι μια συγκεκριμένη ενέργεια.
DI	DIL	Κάνω (στόχος, σκοπός, πρόθεση)

 

Παραδείγματα:

 

BI   (BIL  για  Τ2) 　 　　 (έτσι) --- όπως κάνω.

Το BI  (BIL) δείχνει την συγκεκριμένη κατάσταση με την ενημερωτική ενέργεια (πράξη).

Παράδειγμα: Είναι πραγματικά γεγονός για να κλαίς; 

 

Τ1:  ? TE  cry  BI  incident  (RI).

Τ2:  ? TE  (RI)  incident  BIL  cry.

 

    <Σημείωση> ‘?’ προφέρεται [εσκ] αλλά προφορικά μπορεί να προφέρεται [ε].

 

Παράδειγμα: Ήταν μια τρομοκρατική ενέργεια που σκότωσε 500 ανθρώπους.  

Τ1:  TE  500  REn-O  kill-T  BI  terrorism RI-T.

Τ2:  TE  RI-T  terrorism  BIL  kill-T  500  REn-O.

 

    <Σημείωση> ‘kill-T’ προφέρεται [κιλτα].

 

Παράδειγμα:  Ήταν τόσο ευγενικός όσο να βοηθήσει αναθρέψει δύο ορφανά.

Τ1:  MAFE  2  orphan-L  nurture  BI  kind  RI-T.

Τ2:  MAFE  RI-T  kind  BIL  nurture  2  orphan-L.

 

CI   (CIL  για  Τ2)

 

Το CI  (CIL για Τ2) χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση εφεκτικότητας μιας συγκεκριμένης ενέργειας ή σκοπού.

Παράδειγμα:  Αυτό το πρόβλημα είναι δύσκολο να λυθεί.

Τ1:  TO  problem-W  solve  CI  hard  (RI).

Τ2:  TO  problem-W  (RI)  hard  CIL  solve.

 

Παράδειγμα:  Ο Γκουστάφ είναι πολύ μικρός για να παντρευτεί την Καρίν.

Τ1:  Gustaf-W  Karin-L  marry  CI  too  young  (RI).

Τ2:  Gustaf-W  (RI)  too  young  CIL  marry  Karin-L.

 

DI    (DIL  για  Τ2)  - - - -　Για/ για να

 

Το  (DIL)  μοιάζει με το απαρέμφατο το οποίο συνδέει τον σκοπό και την ενέργεια (μιας πράξης).

Παράδειγμα:  Αυτό είναι εργαλείο για να κόβει δέντρα.

 

Τ1:  TO-W  tree-L  cut  DI  tool  (RI).

Τ2:  TO-W  (RI)  tool  DIL  cut  tree-L.

 

  　<Σημείωση> ‘TO’ σημαίνει ‘αυτό’. Όλα τα αντικείμενα σε φράσεις που προσδιορίζουν και σε φραστικές δομές που προσδιορίζουν έχουν ‘-L’ στο τέλος τους, ενώ το αντικείμενο σε βασικές (ουσιαστικά) φραστικές δομές έχουν ‘-Ο’ στο τέλος. Το ‘-L’ προφέρεται [ολ], και το ‘-Ο’ προφέρεται [ο]. 

 

Παράδειγμα:  Είναι ώρα να πάς σχολείο.

 

Τ1:  School  UT  go  DI  SAMAE  (RI).

Τ2:  (RI)  SAMAE  DIL  go  UTL  school.

 

<Σημείωση> Δεν υπάρχει ουδέτερο υποκείμενο ‘είναι’ στη NOXILO.   ‘SAMAE’ σημαίνει ‘είναι ώρα’ μόνο , ενώ ‘TAIM’ σημαίνει είτε ‘χρονική περίοδος ή ‘σημείο ώρας’.

 

●   Συνθέτης

Οι συνθέτες παίζουν ρόλο στο σχηματισμό της λογικής. Οι συνθέτες είναι αντίστοιχοι των συνδέσμων στα Ελληνικά, όπως ‘και’, ‘ή’, ‘επειδή’, κλπ. Παρακαλώ σημειώστε ότι οι σύνδεσμοι ‘εάν’ και ‘αν και’  δεν περιλαμβάνονται στους συνθέτες, αλλά στην κατηγορία των επικεφαλών των φραστικών δομών στη NOXILO. Όλοι οι συνθέτες εκτός από το ‘NOA’ ξεκινούν από ‘Ο’.  

 

 

Συνθέτης	Σημασία	Σχόλια - Παραδείγματα
OnD	Και	white car OnD house --> Το αυτοκίνητο είναι άσπρο αλλά το σπίτι μπορεί και όχι.
OnP	Και	white car OnP house -->'άσπρο' προσδιορίζει και το αυτοκίνητο και το σπίτι.
OnS	Και	white car OnS house --> ‘άσπρο’ προσδιορίζει μόνο το αυτοκίνητο.
OA	ή (περιεκτικό)	tea or coffee --> τσάι ή καφέ ή και τα δύο.
OAP	ή (περιεκτικό)	hot tea OAP coffee --> ‘καυτό’ προσδιορίζει και το τσάι και το καφέ.
OAS	ή (περιεκτικό)	hot tea OAS coffee -->‘καυτό’ προσδιορίζει μόνο το τσάι.
OI	ή (αποκλειστικό)	tea OI coffee --> τσάι ή καφέ (ένα από τα δύο μόνο)
OIP	ή (αποκλειστικό)	hot tea OIP coffee -->‘καυτό’ προσδιορίζει και το τσάι και το καφέ.
OIS	ή (αποκλειστικό)	hot tea OIS coffee -->‘καυτό’ προσδιορίζει και το τσάι και το καφέ.
OU	ή (περιεκτικό)	tea OU coffee --> τσάι ή καφέ ή και τα δύο.
OUP	ή (περιεκτικό)	hot tea OUP coffee -->‘καυτό’ προσδιορίζει και το τσάι και το καφέ.
OUS	ή (περιεκτικό)	hot tea OUS coffee --> ‘καυτό’ προσδιορίζει μόνο το τσάι.
NOA	μήτε	NAIDE ** NOA -- ( = ούτε ** μήτε -- ).
OENI	ως εκ τούτου
OERA	ενώ	Ο μικρότερος αδερφός είναι πολύ ευγενικός, ενώ ο μεγαλύτερος αδερφός είναι άπληστος.
OKyLI  [οκιούρι]	συνεπώς
ONEVI	παρ 'όλα αυτά, ωστόσο	ONEVI τοποθετείται στην αρχή ανεξάρτητων προτάσεων. Μπορεί επίσης να τοποθετηθεί ανάμεσα σε δύο προτάσεις για να τις συνδέσει. ‘ONEVI’ είναι πιο επίσημο από ‘OTT’.
On	ανά	120 Ιαπωνικά γεν ανά ένα δολάριο.
OOZ	επειδή
ORIE	Επιπλέον, περαιτέρω
OST	Vα OST Vβ	Οι ενέργειες πληθυντικού ξεκινούν την ίδια ώρα. Τουλάχιστον οι ενέργειες πληθυντικού είναι ταυτόχρονες για κάποιο χρονικό διάστημα.
O2ST [όνιστ]	Vγ O2ST Vδ	Οι ενέργειες πληθυντικού ξεκινούν την ίδια ώρα (t1), και τελειώνουν την ίδια ώρα (t2).
OTO	συμμετρία	Ομορφιά και αγάπη, δύναμη και αλήθεια, ανατολική και δυτική πτέρυγα.
OTT	αλλά	‘OTT’ τοποθετείται στην αρχή ανεξάρτητων προτάσεων. Μπορεί επίσης να τοποθετηθεί ανάμεσα σε δύο προτάσεις για να τις συνδέσει.
OV	εναντίον	Red Sox OV Yankees ματς Washington OV Mosquva
OZK	Και σε αυτή την περίπτωση	Δεν ήταν παρών,  και σε αυτή τη περίπτωση
OZn	Και έπειτα	αμέσως,  σύντομα
OZUn	Και μετά	Μετέπειτα

<Σημείωση> UUS (UUSL για Τ2, ‘αν και’ ή ‘παρόλο που’) δεν είναι συνθέτης, αλλά επικεφαλής φραστικών δομών, και χρησιμοποιείται πάντα με δευτερεύουσες προτάσεις.

<Σημείωση> Ας δούμε μερικές αδερφικές λέξεις της ‘OOZ’.

OOZ (συνθέτης) ------- επειδή

ID (IDL) (δράστης προσδιορισμού) -------- εξαιτίας　

IID (IIDL) (επικεφαλής φραστικών δομών) --------επειδή  

HyALI (Επίρρημα προνομίου)     ---------- γιατί

 

 

●   Επικεφαλείς Φραστικών Δομών

Οι αντίστοιχες λέξεις των επικεφαλών φραστικών δομών (ΕΦΔ) στα Ελληνικά είναι ‘εάν’, ‘ότι’, ‘που’, ‘αν και’, ‘παρόλο που’, κλπ. Οι ΕΦΔ τοποθετούνται στο τέλος της πρότασης στο Τύπο Ι, και έτσι λέγονται μετά- επικεφαλείς. Ωστόσο, οι ΕΦΔ τοποθετούνται πρώτοι στις προτάσεις Τύπου ΙΙ, και έτσι λέγονται προ- επικεφαλείς. Οι προ-επικεφαλείς είναι αντίστοιχοι των συνδέσμων. Οι ΕΦΔ δεν περιλαμβάνουν το ‘και’ και το ‘ή’, τα οποία αναγνωρίζονται ως συνθέτες στη NOXILO.

 

Θέση των επικεφαλών φραστικών δομών (ΕΦΔ) :

Τ1:   φραστική δομή  +  ΕΦΔ
Τ2:   ΕΦΔ  +  φραστική δομή 

     <Σημείωση> Οι φραστικές δομές περιλαμβάνουν φραστικές δομές ουσιαστικών, επιθέτων και επιρρημάτων. 

Παραδείγματα:

  Ξέρουν  ότι  σε αγαπώ.   

<Σημείωση> ότι  = My (προφέρεται [μι(ου)] όχι [μαι]).

Τ1:  FEN  SE  ME-O  love  My  know.
Τ2:  FEN  know  My  SE  love  ME-O.

     <Σημείωση> ‘FEN’ (πληθυντικός του ‘FE’) σημαίνει ‘αυτοί’. ‘SE’ σημαίνει ‘εγώ’. ‘ME-O’ σημαίνει ‘εσύ’. ‘My’ (προφέρεται [μι(ου)]) είναι ΕΦΔ που ηγείται φραστικές δομές ουσιαστικών.

 

●   Επικεφαλείς Φραστικών δομών που εισάγουν φραστικές δομές ουσιαστικών.

Υπάρχουν μόνο δύο ΕΦΔ που εισάγουν φραστικές δομές ουσιαστικών: ‘Μy’ και ‘Dy’. ‘My’ προφέρεται [μι(ου)] και σημαίνει ‘ότι’. ‘Dy’ [ντι(ου)] σημαίνει ‘είτε’ ή ‘εάν’.  

My   [μι(ου)] =  ότι

Όπως είδαμε νωρίτερα ‘My’ σημαίνει ‘ότι’. Οι φραστικές δομές ουσιαστικών που εισάγονται από το ‘My’ μετατρέπονται είτε σε φραστικές δομές υποκειμένου ή φραστικές δομές αντικειμένου ή φραστικές δομές κατηγορουμένου. Αντί για ‘My’ μπορεί να γραφτεί ‘My-O’ (προσθέτοντας -Ο), το οποίο εισάγει φραστικές δομές αντικειμένου, και ‘My-E’, το οποίο εισάγει φραστικές δομές κατηγορουμένου. Συνήθως δεν γράφεται ‘My-W’ εκτός περιπτώσεων ανάλυσης προτάσεων.


Παράδειγμα:  Ότι μελέτησες τη NOXILO σκληρά είναι σημαντικό.      

Τ1:  ME  NOXILO-O  hard  study-T  My  important  RI. 　　　

(Σημείωση)  Οι φραστικές δομές ουσιαστικών είναι υπογραμμισμένες.

　
Τ2:  My  ME  hard  study-T  NOXILO-O  (ZA)  RI  important.

     <Σημείωση> Δεν υπάρχει δομή ‘Είναι…ότι’ στη NOXILO. ‘ZA’ είναι ένα μόριο στίξης για το Τύπο ΙΙ και τοποθετείται στο τέλος των φραστικών δομών μέσα στη πρόταση. ‘PA’ (μόριο στίξης για το Τύπο Ι) δεν είναι χρήσιμο για το παραπάνω παράδειγμα. Στη NOXILO, τα επιρρήματα (μια λέξη) πρέπει να τοποθετούνται πριν από ρήματα, οπότε το επίρρημα ‘σκληρά’ έχει τοποθετηθεί πρίν από το ρήμα ‘μελέτησες’.    

 

‘Dy’ [ντι(ου)] =  ‘είτε’ ή ‘εάν’

Παράδειγμα:  Εάν ο άνδρας είναι ζωντανός είναι σημαντικό =  Είναι σημαντικό εάν ο άνδρας είναι ζωντανός ή όχι.

Τ1:  FE  alive  (RI)  Dy  important  RI.
Τ2:  Dy  FE  (RI)  alive  RI  important.

　　　<Σημείωση> Δεν υπάρχει δομή ‘Είναι…..εάν’ στη NOXILO. Δεν υπάρχουν άρθρα (ένα, το) στη NOXILO.

 

Υπάρχουν περισσότεροι από 10 ΕΦΔ που εισάγουν φραστικές δομές επιθέτων. Θα μελετήσουμε δύο από αυτούς (Ky και XU) εδώ.

Ky   [κι(ου)]  =  που, ο οποίος, το οποίο

‘Ky’ είναι πολύ χρήσιμος ΕΦΔ αφού συνδέει οποιαδήποτε φραστική δομή επιθέτου (φραστική δομή που προσδιορίζει) και ουσιαστικό (προσδιορισμένη λέξη). Η θέση του ‘Ky’ είναι ίδια με των άλλων ΕΦΔ όπως είδαμε νωρίτερα.

Τ1:   φραστική δομή επιθέτου  +  Ky  +  ουσιαστικό (αντωνυμία/γερούνδιο)
Τ2:   ουσιαστικό (αντωνυμία/γερούνδιο)  +  Ky  +  φραστική δομή επιθέτου 

      (Σημείωση)  Οι φραστικές δομές επιθέτων είναι υπογραμμισμένες για ευκολότερη κατανόηση.

Ας δούμε κάποια παραδείγματα.

Παράδειγμα:  Ο άνδρας που μελετάει το PC είναι ο πατέρας της.

 
Τ1:  PC-L  study-In  Ky  FE  DAFEI  father  RI. 　　　　

<Σημείωση> ‘FE’ είναι προσδιορισμένη λέξη.

Τ2:  FE  Ky  study-In  PC-L  RI  DAFEI  father. 　　 　

<Σημείωση> ‘FE’ είναι προσδιορισμένη λέξη. 

     <Σημείωση> ‘FE’ είναι εκείνο που μπορεί να αντικατασταθεί από τη λέξη ‘REn’ (άτομο). Οποιοδήποτε αντικείμενο σε φραστική δομή που προσδιορίζει (επιθέτου ή επιρρήματος) έχει μόριο ‘-L’ αντί για ‘-O’. Το ‘-L’ προφέρεται [ολ],  και  ‘-O’ προφέρεται [o]. ‘FE’ είναι προσδιορισμένη λέξη.

Παράδειγμα:  Η τάξη που διάλεξα ακυρώθηκε.

Τ1:  SE  chose-T  Ky  class-W  cancel-TZE. 　　　　

<Σημείωση> ‘class’ είναι προσδιορισμένη λέξη.

.
Τ2:  Class-W  Ky  SE  chose-T  (ZA)  cancel-TZE.   

<Σημείωση> ‘class’ είναι προσδιορισμένη λέξη.

XU   [σιου:]  =  αυτό   

Παράδειγμα:  Αυτό που θέλω είναι ένα μαχαίρι και ένα πιρούνι.

Τ1:  SE   IYUS  XU-W  knife  OnD  fork  (RI).
Τ2:  XU-W  SE   IYUS  (RI)  knife  OnD  fork.

<Σημείωση> SE :  Εγώ,      IYUS : θέλω,     OnD : και

Παράδειγμα:  Απάντησες αυτό που ήθελα να μάθω.  

Τ1:  ME  (PA)  SE  know  <   IYUS  XU-O  answer-T.
Τ2:  ME  answer-T  XU-O  SE   IYUS  >  know.

<Σημείωση> ME : Εσύ,    SE: Εγώ,     ‘IYUS > know’ : θέλω να μάθω

 

Επικεφαλείς Φραστικών Δομών που εισάγουν επιρρηματικές φραστικές δομές.

Υπάρχουν παραπάνω από 50 ΕΦΔ που εισάγουν επιρρηματικές φραστικές δομές. Πολλοί από αυτούς προέρχονται από δράστες προσδιορισμού, και έτσι οι ΕΦΔ για τον Τύπο ΙΙ κληρονομούν την κατάληξη ‘-L’. Οι 30 από τους περίπου 50 είναι πρωτότυποι ΕΦΔ, και έτσι δεν υπάρχουν διαφορές ορθογραφίας ανάμεσα στο Τ1 και Τ2. Ας δούμε πρώτα τρείς σημαντικούς κανόνες (Α, Β, Γ) πριν συνεχίσουμε.

A)   Τα Ιαπωνικά, Κορεάτικα, Ινδικά, κλπ (Τ1 γλώσσες), και τα Αραβικά (Τ3) είναι τυπικές γλώσσες ‘υποθετική φράση πρώτα και κυρίως πρόταση στο τέλος’, και έτσι η μετάφραση αυτών των γλωσσών στη NOXILO θα ακολουθούσε την ίδια φραστική δομή. Στα Αγγλικά (Τ2 γλώσσα), η δομή των προτάσεων είναι κυρίως αντίθετη, δηλαδή ‘κυρίως πρόταση πρώτα και υποθετική φράση στο τέλος’. Ωστόσο, οι επιρρηματικές φραστικές δομές συχνά τοποθετούνται πρώτες για λόγους έμφασης στα Αγγλικά. Παρόλο που οι προτάσεις στην Αγγλική γλώσσα ε αυτή τη δομή θα μπορούσαν να μεταφραστούν στη NOXILO, ο σκοπός της έμφασης της επιρρηματικής φραστικής δομής δεν μπορεί να μεταφραστεί. Εάν είναι απαραίτητο να δοθεί έμφαση σε μια επιρρηματική φραστική δομή, η επιρρηματική φραστική δομή θα πρέπει να έχει ‘VII’ στην αρχή ή να είναι ανάμεσα σε ‘VII’ και ‘-VII’.

Ακολουθούν τυπικά παραδείγματα της δομής των φραστικών δομών στη NOXILO.

Παράδειγμα: Θα επισκεφτώ το μουσείο του Λούβρου πριν πεθάνω.

Τ1	SE  die  UUO  SE  Musee-du-Louvre-O  visit-R. (επιρρηματική φραστική δομή) (κυρίως πρόταση=φραστική δομή ουσιαστικού)
Τ2	SE  visit-R  Musee-du-Louvre-O  UUOL  SE  die. (κυρίως πρόταση=φραστική δομή ουσιαστικού) (επιρρηματική φραστική δομή)

 
<Σημείωση> ‘UUO’ (‘UUOL’ για Τ2)  σημαίνει ‘πριν’.

Όταν ένας ΕΦΔ βρίσκεται ανάμεσα σε μία κύρια πρόταση και μια επιρρηματική φραστική δομή, δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί κόμμα όπως στις παραπάνω προτάσεις. Ωστόσο, όταν οι ΕΦΔ τοποθετούνται στην αρχή (Τ2) ή στο τέλος (Τ1) της πρότασης, πρέπει να χρησιμοποιείται κόμμα ανάμεσα στη κύρια πρόταση και την επιρρηματική φραστική δομή.  Δείτε παρακάτω.

Παράδειγμα:  Επισκέπτομαι το μουσείο του Λούβρου πριν πεθάνω.

 
Τ1:  SE  die  UUO  SE  Musee-du-Louvre-O  visit. ....... σωστό  (το κόμμα δεν είναι απαραίτητο επειδή η λέξη ‘UUO’ βρίσκεται ανάμεσα στις φραστικές δομές)
　　 (επιρρηματική φραστική δομή)  (κύρια πρόταση) 　 　         　　　　　　　

<Σημείωση> Οι περισσότεροι άνθρωποι συνηθισμένοι στο Τ1 και Τ3 θα προτιμούσαν αυτή τη δομή της πρότασης.

Τ1:  SE  Musee-du-Louvre-O  visit,  SE  die  UUO. ...... σωστό  (επειδή το κόμμα βρίσκεται ανάμεσα στην κύρια πρόταση και επιρρηματική φραστική δομή)
　　  (κύρια πρόταση)　 　                (επιρρηματική φραστική δομή)　　　  

<Σημείωση> Οι περισσότεροι άνθρωποι συνηθισμένοι στο Τ1 και Τ3 θα απέρριπταν αυτή τη δομή της πρότασης.  

Τ1:  SE  Musee-du-Louvre-O  visit  SE  die  UUO.  ........ λάθος  (επειδή δεν υπάρχει κόμμα ανάμεσα στη κύρια πρόταση και επιρρηματική φραστική δομή)
   　　　　(κύρια πρόταση) 　 　    　　　　　(επιρρηματική φραστική δομή)　　　

 < Σημείωση> Οι περισσότεροι άνθρωποι συνηθισμένοι στο Τ1 και Τ3 θα απέρριπταν αυτή τη δομή της πρότασης.  

Τ2:  SE  visit  Musee-du-Louvre-O  UUOL  SE  die. ....... σωστό  (το κόμμα δεν είναι απαραίτητο επειδή η λέξη ‘UUOL’ βρίσκεται ανάμεσα στις φραστικές δομές)
           (κύρια πρόταση)     　　　　　　　 (επιρρηματική φραστική δομή)

Τ2:  UUOL  SE  die,   SE  visit  Musee-du-Louvre-O. ....... σωστό  (επειδή το κόμμα βρίσκεται ανάμεσα στην κύρια πρόταση και επιρρηματική φραστική δομή)
　　  (επιρρηματική φραστική δομή)    (κύρια πρόταση)

Τ2:  UUOL  SE  die   SE  visit  Musee-du-Louvre-O.  ......  λάθος  (επειδή δεν υπάρχει κόμμα ανάμεσα στη κύρια πρόταση και επιρρηματική φραστική δομή)
　　　(επιρρηματική φραστική δομή)    (κύρια πρόταση)


B)   Πρέπει να τοποθετείται κόμμα ανάμεσα σε επιρρηματική φραστική δομή και προστακτική φραστική δομή (κύρια πρόταση) σε κάθε περίπτωση. Δείτε παρακάτω.  

Παράδειγμα:   Επισκέψου το μουσείο του Λούβρου πριν πεθάνεις.

Τ1:  ME  die  UUO,  YO  Musee-du-Louvre-O  visit.
　　　(επιρρηματική φραστική δομή)  (κύρια πρόταση = προστακτική)

Τ2:  YO  visit  Musee-du-Louvre-O,  UUOL ME  die.
　　　　(κύρια πρόταση = προστακτική)  　　　(επιρρηματική φραστική δομή)

Τα παρακάτω παραδείγματα είναι αποδεκτά αλλά η δομή των προτάσεων στο Τ1 είναι ασυνήθιστη.

Τ1:  YO  Musee-du-Louvre-O  visit,  ME  die  UUO.
Τ2:  YO  visit  Musee-du-Louvre-O,  UUOL  ME  die.

Τα παρακάτω παραδείγματα είναι αποδεκτά αλλά η δομή των προτάσεων στο Τ2 είναι ασυνήθιστη.

Τ1:  ME  die  UUO,  YO  Musee-du-Louvre-O  visit.
Τ2:  UUOL  ME  die,  YO  visit  Musee-du-Louvre-O.

Οι παραπάνω εξηγήσεις ισχύουν επίσης για μια σειρά επιρρηματικών φραστικών δομών και ερωτηματικών φραστικών δομών (κύρια πρόταση).

 

Παράδειγμα:   Πού πήγες αφού επισκέφτηκες το Shanghai Expo 2010;

Τ1:  ME Shanghai-Expo-2010-O  visit-T  AAF,   ?  ME  HE-O  go-T.
　　　 (επιρρηματική φραστική δομή)　　　　　(κύρια πρόταση = ερωτηματική)

Τ2:  ?  ME  go-T  HE-O,  AAFL  ME  visit-T  Shanghai-Expo-2010-O.
　　　(κύρια πρόταση = ερωτηματική)　(επιρρηματική φραστική δομή)

Τ1:  ?  ME  HE-O  go-T,  ME Shanghai-Expo-2010-O  visit-T  AAF.
Τ2:  ?  ME  go-T  HE-O,  AAFL  ME  visit-T  Shanghai-Expo-2010-O.

Τ1:  ME  Shanghai-Expo-2010-O  visit-T  AAF,  ?  ME  HE-O  go-T.
Τ2:  AAFL  ME  visit-T  Shanghai-Expo-2010-O,  ?  ME  go-T  HE-O.

 

Γ) Κρατείστε υπόψη ότι δεν υπάρχει κανόνας που υποδεικνύει ότι η φραστική δομή που έρχεται πρώτα έχει έμφαση.  Οποιαδήποτε λέξη, φράση ή φραστική δομή πρέπει να ξεκινάει με ‘VI’ (για λέξη) ή ‘VII’ (για φράση ή φραστική δομή). Αν δεν είναι ξεκάθαρο τι έχει έμφαση στη πρόταση, τότε αυτό (φράση ή φραστική δομή) θα πρέπει ν τοποθετείται ανάμεσα από ‘VII’ και ‘-VII’, τα οποία είναι μόριο ενίσχυσης. ‘VII’ προφέρεται [βι] και ‘-VII’ προφέρεται [βιι].

Δείτε τα παρακάτω παραδείγματα.

VI paper (Τ1 & Τ2)  ........... η λέξη (paper) αποκτά έμφαση από το ‘VI’.　 

  <Σημείωση> ‘VI’ είναι όνο για λέξεις.

VII school AT -VII (για Τ1) .......... η φράση (school AT) αποκτά έμφαση από το ‘VI’και ‘-VII’.

 
VII ATL school -VII (για Τ2) .........  η φράση (ATL school) αποκτά έμφαση από το ‘VIΙ’ και ‘-VII’.

VII SE go-T EEF -VII (για Τ1) ........  η φραστική δομή (SE go-T EEF -VII) αποκτά έμφαση από το ‘VIΙ’ και ‘-VII’.

VII EEFL SE go-T -VII (για Τ2) ........ η φραστική δομή (EEFL SE go-T) αποκτά έμφαση από το ‘VIΙ’ και ‘-VII’.

　　　<Σημείωση> ‘-VII’ (κατάληξη VII) μπορεί να παραλειφθεί εάν δεν υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης. 

 

 

 

Δείγμα ΕΦΔ που εισάγουν επιρρηματικές φραστικές δομές.  

ΕΦΔ                  (Τ1/Τ2)	Σημασία
AAB / AABL	Σχετικά με….
AAC / AACL	Αντί για…
AAE / AAEL	Εκτός από…
AAF / AAFL	Μετά
AAG / AAGL	Ενάντια σε..
AAI /AAIL	Μέχρι να…(χρονικό όριο)
AAN / AANL	Σε σύγκριση με…
AAS / AASL	Από… (χρονική στιγμή)
AAT / AATL	Στο (μέρος)
AAU / AAUL	Δίπλα
IIC / IICL	Μέχρι
IID / IIDL	Έκτοτε
IIE / IIEL  *	Όπως… όπως αφορά…
IIF / IIFL  *	Και για…
IIL / IILL	Όπως
IIM / IIML	Από αυτό
IIN / IINL	Μέσα, στο
IIRP / IIRPL	Πίσω από..
IIY / IIYL	Επιπλέον
IIZ / IIZL	Με…
UUC / UUCL	Χωρίς…
UUO / UUOL	Πριν
UUP / UUPL	Βασισμένο σε…
UURP / UURPL	Ενώ
UUS / UUSL  *	Αν και, παρόλο που…
UUY / UUYL	Πέρα από…
UUZ / UUZL	Εξάλλου
EEA / EEAL	Όταν
EEB / EEBL	Να + απαρέμφατο
EEC / EECL	Να + απαρέμφατο
EED / EEDL	Για να…
EEP / EEPL	Ως
EERP / EERPL	Ανεξάρτητα από…
EET / EETL	Παραμερίζοντας…
EEY / EEYL	Συμπεριλαμβανομένου…
EEZ / EEZL	Στην περίπτωση που…

 

 

●   Μόρια

Υπάρχουν πολλά είδη μορίων. Μέχρι τώρα έχουμε μάθει τα Μόρια Στοιχείων και τα Χρονικά Μόρια. 

Τα Μόρια Στοιχείων, ‘-WA’ ή ‘-W’ (και τα δύο προφέρονται [ουα]) τοποθετούνται μετά από το υποκείμενο των προτάσεων (εκτός από προσωπικές αντωνυμίες και ερωτηματικές αντωνυμίες). Το μόριο ‘-O’ (προφέρεται [ο]) τοποθετείται μετά από το αντικείμενο στις φραστικές δομές ουσιαστικών, και το μόριο ‘-OL’ ή ‘-L’ (και τα δύο προφέρονται [ολ(ου)]) στις φραστικές δομές προσδιορισμού (όπως επιθετικές φραστικές δομές και επιρρηματικές φραστικές δομές). Το μόριο ‘E’ (προφέρεται [ε]) τοποθετείται μετά από το κατηγορούμενο στις φραστικές δομές ουσιαστικών, και το μόριο ‘-EQ’ ή ‘Q’ (και τα δύο προφέρονται [ετς(ου)]) στις φραστικές δομές προσδιορισμού. Η χρήση των μορίων ‘-W’, ‘-O’ και  ‘-L’ είναι υποχρεωτική, αλλά τα μόρια ‘E’ και ‘Q’ χρησιμοποιούνται μόνο σε μεγάλες ή περίπλοκες προτάσεις. Τα μόρια ‘-L’ και ‘Q’ είναι καλύτερα να χρησιμοποιούνται αντί για ‘OL’ και ‘EQ’ επειδή είναι μικρότερα κατά ένα γράμμα.

 

Μόρια Στοιχείων Σε φραστικές δομές ουσιαστικών	Μόρια Στοιχείων Σε επιθετικές και  επιρρηματικές  φραστικές δομές	Θέση των μορίων στοιχείων
-W [ουα]	-W [ουα]	Μετά το υποκείμενο
-O [ο]	-L [ολ(ου)]	Μετά το αντικείμενο
-E [ε]	-Q [ετσ(ου)]	Μετά το κατηγορούμενο

(Σημείωση) Οι φραστικές δομές ουσιαστικών μετατρέπονται σε φραστικές δομές υποκειμένου, αντικειμένου ή κατηγορούμενου. Οι επιθετικές και επιρρηματικές φραστικές δομές προσδιορίζουν άλλες λέξεις και προτάσεις

Παράδειγμα:   Αυτό είναι ένα βιβλίο.

Τ1:  TO-W  BEEK-E  RI. 
Τ2:  TO-W  RI  BEEK-E. 

   <Σημείωση> ‘TO’ σημαίνει ‘αυτό’. ‘BEEK’ σημαίνει ‘βιβλίο’. Το μόριο ‘-E’ μπορεί να παραλειφθεί όπως ακολουθεί επειδή η παραπάνω πρόταση έχει πολύ απλή δομή τύπου SCV (SVC για Τ2). Στη NOXILO,τα άρθρα ‘ένα’ και ‘το’ δεν μεταφράζονται. Στην περίπτωση που το άρθρο είναι απαραίτητο απλά προθέτονται λέξεις όπως, WAn (=ένα), SGL (μονό), SOM (μερικός), PLU (πληθυντικός), ή MUQ (πολλά/πολύ).   Παράδειγμα: WAn BEEK (ένα βιβλίο).

Τ1:  TO-W  BEEK  RI.
Τ2:  TO-W  RI  BEEK.

   < Σημείωση > Όπως προαναφέρθηκε, το ρήμα ‘RI’ [ρι] ( 'be' στα Αγγλικά) σε πρόταση με δομή SCV στο Τύπο Ι και με δομή SVC στο Τύπο ΙΙ μπορεί να παραλειφθεί για να γίνει πιο απλή η πρόταση. Έτσι, οι παραπάνω προτάσεις μπορούν να σχηματιστούν και με τον παρακάτω τρόπο.  

Τ1:  TO-W  BEEK.
Τ2:  TO-W  BEEK.

   < Σημείωση > Και οι δύο προτάσεις γίνονται ίδιες!  


Τα Χρονικά Μόρια  ‘-TA’ ή ‘-T’ (και τα δύο προφέρονται [τα])τοποθετούνται μετά από ρήματα και δηλώνουν παρελθοντικό χρόνο. Το μόριο ‘RE’ ή ‘R’ (και τα δύο προφέρονται [ρε])τοποθετούνται μετά από ρήματα και δηλώνουν μελλοντικό χρόνο. Τα μόρια ‘T’ και ‘R’ είναι καλύτερα να χρησιμοποιούνται αντί για τα ‘TA’ και ‘RE’ επειδή είναι μικρότερα κατά ένα γράμμα. Δεν υπάρχουν χρονικά μόριο που δηλώνουν χρόνο ενεστώτα.

Χρονικά Μόρια	Παρελθόν	Παρόν	Μέλλον
-T,    -R	-T  [τα]		-R  [ρε]

 

 

 

 

Παράδειγμα: 

Ρήμα	Παρελθόν	Παρόν	Μέλλον
Παίρνω	Πήρα	Παίρνω	Θα πάρω
UYUS     [ουγιου:ς]	UYUS-T   [ουγιου:στα]	UYUS [ουγ:ς]	UYUS-R   [ουγιου:σρε]

<Σημείωση>  ‘UYUS’ σημαίνει ‘παίρνω’.

 

●   Επιφωνήματα

Τα επιφωνήματα στη NOXILO περιλαμβάνουν και ονοματοποιίες

Παράδειγμα:  Ah,  Oh,  So, Ouch,  Bang,  knock,  Rin Rin,  Cook-a-doodle-doo,  κλπ.

*************************************

 

 
January            Ιανουάριος

Februalry         Φεβρουάριος

March              Μάρτιος

April                Απρίλιος

May                 Μάιος

June                 Ιούνιος

July                  Ιούλιος

August            Αύγουστος

September       Σεπτέμβριος

October           Οκτώβριος

November       Νοέμβριος

December        Δεκέμβριος